Page 30 - หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
P. 30
30
1.1.1 โดยสภาพแห่งทรัพย์นั้น เป็นการพจารณาตามสภาพของทรัพย์นั้นว่า
ิ
ี้
จำเป็นต้องมีส่วนควบนั้นหรือไม่ เช่น เก้าอ ไม้เป็นส่วนควบของเก้าอ เพราะถ้าเอาไม้ออกแล้วก็จะ
ี้
ี้
ี้
ไม่ใช่เก้าอ หรือไม่อาจใช้งานแบบเป็นเก้าอได้ หรือล้อรถยนต์ หากถอดล้อออกรถยนต์ก็ไม่สามารถ
แล่นได้ หลังคาบ้านหากไม่มีก็ไม่เป็นบ้านที่เสร็จสมบูรณ์ ดังนั้น ไม้ ล้อรถ หรือหลังคา ย่อมเป็นส่วน
ควบของเก้าอ รถยนต์ หรือบ้าน เป็นต้น แต่เครื่องปรับอากาศที่ติดกับอาคารไม่เป็นสาระสำคัญใน
ี้
่
ความเป็นอยู่ของอาคารอันไมอาจแยกจากกันได้ จึงไม่เป็นส่วนควบของอาคาร
1.1.2 โดยจารีตประเพณี กล่าวคือมีจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่นที่ประพฤติปฏิบัติ
สืบต่อกันมานมนานแล้วเห็นว่ามันเป็นส่วนซึ่งเป็นสาระสำคัญของทรัพย์นั้น เช่น ที่ดินและบ้าน ตาม
จารีตประเพณีบ้านเป็นสาระสำคัญของที่ดิน แม้โดยสภาพที่ดินที่ไม่มีบ้านจะยังคงคุณสมบัติของความ
เป็นที่ดิน แต่จารีตประเพณีของไทยถือว่าที่ดินที่ไม่มีบ้านอยู่จะเป็นที่ดินที่ยังไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ บ้าน
จึงเป็นส่วนควบของที่ดิน
1.2 ส่วนควบนั้นต้องมีการรวมสภาพจนแยกออกจากกันไม่ได้ นอกจากจะทำลาย ทำ
ให้บุบสลาย หรือทำให้ทรัพย์นั้นเปลี่ยนแปลงรูปทรงหรือสภาพไป ส่วนควบจึงต้องมีลักษณะการติด
พันกับทรัพย์ที่แน่นหนา กลมกลืนจนเป็นอนหนึ่งอันเดียวกันกับทรัพย์ แต่การรวมสภาพของส่วนควบ
ั
อาจไม่จำเป็นต้องมีการรวมสภาพเป็นเนื้อเดียวกันอย่างแน่นหนา เช่น กระเบื้องมุงหลังคาบ้านอาจจะ
เพยงเกี่ยวไว้กับโครงเหล็ก ไม่ได้ตอกติดตรึงอย่างแน่นหนาหรือเชื่อมต่อเข้ากัน ทั้งนี้ส่วนควบอาจเกิด
ี
จากการกระทำของบุคคลก็ได้ เช่น บ้าน ตึก อาคาร รถยนต์ เป็นต้น หรืออาจเป็นการรวมสภาพโดย
ธรรมชาติ เช่น ที่งอกริมตลิ่ง เป็นต้น ทรัพย์ที่รวมสภาพกันนั้นเดิมต้องมีลักษณะสภาพความเป็นอยู่
ต่างหากจากกัน ต่อมาได้รวมสภาพเข้าด้วยกัน เช่น ก่อนจะกลายเป็นบ้าน มีการนำหลายๆ สิ่งมา
ิ
รวมกัน ประกอบด้วย อฐ หิน ปูน ทราย ไม้ กระเบื้อง เหล็ก แต่ไม่ได้หมายความรวมถึงทรัพย์ที่มี
ส่วนประกอบต่างๆ มาตั้งแต่เริ่มแรกที่เกิดขึ้น เช่น หัว หู ขา งา และหางช้าง ไม่ถือว่าเป็นส่วนควบ
ของช้าง เพราะอวัยวะของช้างเหล่านี้ไม่เคยมีลักษณะสภาพความเป็นอยู่ต่างหากจากตัวช้างมาก่อน
นอกจากนี้ต้องพจารณาว่าส่วนนั้นอยู่ในสภาพใด เช่น น้ำมันที่อยู่ในรถยนต์นั้นเป็นสาระสำคัญที่ทำให้
ิ
รถมันเคลื่อนที่ไปได้ แต่น้ำมันมีผลต่อการใช้งานเท่านั้นและนำมันสามารถแยกกันได้ไม่ทำให้เสียหาย
บุบสลายเปลี่ยนแปลงสภาพ สภาพของรถยนต์ก็ตามเดิม ตัวน้ำมันเองก็ไม่เปลี่ยนไปโดยไม่ปกติ ก็เป็น
ปกติของเหลว ดังนั้นน้ำมันไม่เป็นส่วนควบ แต่ถ้าน้ำมันอยู่ในไม้บรรทัดจับระดับ ถ้าแยกออกมาต้องทุบ
ท่อแก้วให้แตก เกิดการเสียหาย เสียรูปทรงไป เช่นนี้น้ำมันจึงเป็นส่วนควบ
