Page 31 - หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
P. 31
31
ดังนั้น ทรัพย์ซึ่งเป็นส่วนควบ ต้องประกอบด้วยองค์ประกอบทั้ง 2 ประการ
ดังกล่าว หากขาดข้อใดข้อหนึ่งไป ทรัพย์นั้นย่อมไม่เป็นส่วนควบของทรัพย์ เช่น เครื่องเสียงที่ติดอยู่ใน
รถยนต์ หากถอดออกมารถยนต์ต้องเสื่อมสภาพเสียรูปทรงไปบ้าง เพราะทำให้เกิดช่องว่างหลังจาก
ถอดออกไป แต่เมื่อพจารณาองค์ประกอบข้อแรกแล้วจะเห็นว่า เครื่องเสียงไม่เป็นส่วนซึ่งเป็น
ิ
สาระสำคัญสำหรับรถยนต์เพราะแม้รถยนต์ไม่มีเครื่องเสียง รถยนต์ยังสามารถขับขี่ใช้งานได้ตามปกติ
เครื่องเสียงจึงไม่เป็นส่วนควบของรถยนต์
จากบทบัญญัติมาตรา 144 วรรคสอง ที่ว่า “เจ้าของทรัพย์ย่อมมีกรรมสิทธิ์ใน
ส่วนควบของทรัพย์นั้น” แสดงให้เห็นว่ากฎหมายต้องการให้ทรัพย์ชิ้นหนึ่งสำคัญกว่าทรัพย์อีกชิ้นหนึ่ง
และเจ้าของทรัพย์ชิ้นที่สำคัญกว่าจะเป็นเจ้าของทรัพย์และส่วนควบของทรัพย์นั้น การพจารณาว่า
ิ
ทรัพย์ใดเป็นทรัพย์ประธานหรือทรัพย์หลัก มีหลักเกณฑ์ดังนี้
1.2.1 เป็นส่วนประกอบหลัก เช่น เรือยนต์ที่ใช้เหล็กและวัสดุอะลูมิเนียมเป็น
ส่วนประกอบมากกว่าไม้ เหล็กและวัสดุอะลูมิเนียมจึงเป็นทรัพย์ประธาน ไม้จึงเป็นส่วนควบของเรือ
ยนต์ เกวียนมีไม้เป็นส่วนประกอบหลัก แม้จะมีเหล็กเป็นส่วนประกอบบ้างส่วน ทรัพย์ประธานคือไม้
ส่วนเหล็กเป็นส่วนควบของเกวียน
1.2.2 มูลค่าของทรัพย์ชิ้นนั้น เช่น นาฬิกาฝังเพชร ตัวเรือนเป็นนาฬิกาธรรมดา
และมีเพชรประดับอยู่บนตัวเรือนราคาเพชร 10 ล้านบาท กรณีนี้เพชรย่อมมีราคาแพงกว่า จึงเป็น
ทรัพย์ประธาน
1.2.3 จุดมุ่งหมายในการใช้ทรัพย์นั้น เช่น แจกันปิดทองลงยาลักลวดลายไทย แต่
จุดมุ่งหมายหรือความสำคัญของแจกันเพอใช้ใส่ดอกไม้ประดับบ้าน แจกันจึงเป็นทรัพย์ประธาน ทอง
ื่
ลงยาเป็นส่วนควบ (มานิตย์ จุมปา. 2543 : 88)
กรณีที่ไม่อาจหาทรัพย์ประธานได้ เช่น ข้าวเหนียวมะม่วง คนหนึ่งเป็นเจ้าของ
มะม่วง คนหนึ่งเป็นเจ้าของข้าวเหนียว อกคนเป็นเจ้าของกะทิ และอกคนเป็นเจ้าของน้ำตาล เมื่อ
ี
ี
นำมารวมกนทำข้าวเหนียวมะม่วง แต่ละส่วนสำคัญเทาๆ กัน ไม่อาจหาทรัพย์ประธานได้ เช่นนี้จึงต้อง
่
ั
บังคับตามบทบัญญัติมาตรา 1316 วรรคแรก กล่าวคือ ถ้าเอาสังหาริมทรัพย์ของบุคคลหลายคนมา
รวมเข้ากันจนเป็นส่วนควบหรือแบ่งแยกไม่ได้ บุคคลเหล่านั้นเป็นเจ้าของรวมแห่งทรัพย์ที่รวมเข้ากัน
ื่
แต่ละคนมีส่วนตามค่าแห่งทรัพย์ของตนในเวลาที่รวมเข้ากับทรัพย์อน สำหรับกรณีส่วนควบใน
อสังหาริมทรัพย์นั้นที่ดินถือเป็นทรัพย์ประธานเสมอ สิ่งที่มาติดกับที่ดินจึงเป็นส่วนควบของที่ดิน เช่น
