Page 59 - Buku Siswa Bahasa Sunda Kelas 9_Neat

Jawab ieu pananya di handap!
Sangkan hidep paham kana eusi wacana di luhur, pék jawab ieu
pananya!

1. Kumaha cara ngamumulé basa Sunda téh?
2. Naon sababna ayeuna loba urang Sunda anu henteu nyarita ku basa
Sunda?
3. Jéntrékeun naon nu disebut undak-usuk basa téh?
4. Ceuk pamanggih hidep naha enya basa Sunda téh tinggaleun jaman?
Naon alesanana?
5. Cing pék sebutkeun paribasa anu aya pakaitna jeung tatatkrama
urang Sunda!
6. Naon cenah ari tatakrama téh?
7. Naon sababna urang kudu maké tatakrama dina campur gaul jeung
batur?
8. Lamun nyarita maké basa lemes, urang kudu bisa ngabédakeun basa
lemes keur ka diri sorangan jeung keur ka batur. Ngarah naon?

B. Niténan Pakeman Basa

Dina wacana anu tadi, urang manggihan sawatara babasan jeung
paribasa, nyaéta: jati kasilih ku junti, hadé tata hadé basa, hadé gogog hadé
tagog, soméah hadé ka sémah, jeung tutulung ka nu butuh tatalang ka nu susah.
Ieu babasan jeung paribasa téh kagolongkeun kana pakeman basa, nyaéta
ungkara anu kekecapan jeung hartina geus matok turta teu bisa dirobah
deui. Pakeman basa sok disebut ogé idiom, tina basa Yunani idios, hartina
sorangan, mandiri, husus, atawa has. Harti anu kapanggih dina pakeman
basa atawa idiom disebut harti idiomatik.

Naon bédana babasan jeung paribasa? Babasan mah ungkarana
parondok, mangrupa kecap kantétan, hartina umumna ngagambarkeun
kaayaan atawa pasipatan jalma, upamana baé: peujit koréseun, beuteung
anjingeun, jsb. Ari paribasa mah ungkarana paranjang mangrupa
kalimah sarta ngandung harti anu leuwih jero, mangrupa pépéling, atawa
palasipah hirup, upamana baé: ngajul bulan ku asiwung mesék kalapa ku
jara, cikaracak ninggang batu laun-laun jadi legok, jeung sajabana.

49
Pamekar Diajar BASA SUNDA
Pikeun Murid SMP/MTs Kelas IX