Page 682 - ตำราเคมีอินทรีย์ [Jadsada Ratniyom]

654 เคมีอินทรีย์ (Org. Chem.)

11.6.8 ปฏิกิริยาการเติมแอลกอฮอล์ลงในอลดีไฮด์คีโตน: การเกิดอะซีทัล
ั
(Addition of alcohol: Acetal formation)
อะซีทัล (acetal) เป็นสารอินทรีย์ที่มีหมู่ OR (อัลคอกซี่, alkoxy) สองหมู่เกาะที่
คาร์บอนอะตอมตัวเดียวกัน สามารถเตรียมได้จากการให้แอลกอฮอล์จำนวน 2 equivalents ทำ

ปฏิกิริยากับอัลดีไฮด์คีโตนภายใต้สภาวะที่กรดเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ปฏิกิริยาทั่วไปดังแสดง

ปฏิกิริยานี้จะแตกต่างจากปฏิกิริยาการเติมน้ำของอลดีไฮด์คีโตนเล็กน้อย ตรงที่ปฏิกิริยานี้จะมีการ
ั
สร้างพันธะ C–O ขึ้นมาใหม่จำนวน 2 พันธะ และกรดที่นิยมใช้ในการเร่งปฏิกิริยาการเตรียมอะซีทัล

คือ p-toluenesulfonic acid (TsOH) ตัวอย่างปฏิกิริยาดังแสดง

กลไกการเกิดปฏิกิริยาการเติมแอลกอฮอล์ลงในอัลดีไฮด์คีโตนเพื่อเตรียมอะซีทัล

แบ่งเป็น 2 ส่วนคือ ส่วนแรกเป็นการเกิดเป็น hemiacetal และส่วนที่สองคือการเปลี่ยน hemiacetal
เป็นอะซีทัล ดังแสดงในภาพที่ 11.19 ในส่วนแรกนั้น ขั้นแรก (step [1]) ออกซิเจนอะตอมของหมู่
คาร์บอนิลจะถูกเติมโปรตอนโดยกรด TsOH เพื่อให้คาร์บอนของหมู่คาร์บอนิลมีความเป็นอิเล็กโทรฟ- ิ
ลิกมากขึ้น เหนี่ยวนำให้นิวคลีโอไฟล์เข้ามาชนทำปฏิกิริยา ในขั้นถัดมา (step [2]) ROH จะทำหน้าที่

เป็นนิวคลีโอไฟล์เข้าชนสร้างพันธะ C–O และมีการสลายพันธะไพน์ C=O หลังจากนั้นจะเกิดการขจัด
H ออก (step [3]) ก็จะได้สารผลิตภัณฑ์ประเภท hemiacetal เกิดขึ้น ในส่วนที่สอง ออกซิเจน
+
+
อะตอมของ hemiacetal จะถูกเติมโปรตอนโดยกรด TsOH เปลี่ยน –OH ให้เป็น –OH2 (step [4])
จากนั้นอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวบนออกซิเจนอะตอมของ OR จะเคลื่อนลงมาสร้างพันธะไพน์ พร้อมขจัด

H2O ออกเป็น leaving group (step [5]) จากนั้น ROH จะทำหน้าที่เป็นนิวคลีโอไฟล์เข้าชนสร้าง