Page 55 - РЕЛЕ ҲИМОЯСИ БЎЙИЧА УМУМИЙ ТУШУНЧАЛАР
P. 55

5. HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI.



                         Mexnat  muxofazasi  vazifalaridan  biri  ishchilarga  xavfsiz  ish  sharoitini

                  yaratib  berishdan  iboratdir.  Xavfsiz  ish  sharoiti,  ya’ni,  mexnat  xavfsizligi  -  bu

                  ishlab  chikarish  sharoitida  ishchilarga  barcha  xavfli  va  zararli  faktorlar  ta’siri

                  bartaraf etilgan mexnat sharoiti xolati.

                         Ishlab  chikarishdagi  jaroxatlanishlar  ishlab  chikarish  sharoitida  ko‘pgina

                  fizik va kimyoviy faktorlar ta’sirida yuz beoadi. Bunday xavfli faktorlarni yuzaga

                  kelishiii  texnalogik  jarayonning  xarakteriga,  ish  jixozlarining  konstruksiyasiga,

                  mehnatni  iashkillashtirish  darajasiga  va  shu  kabi  bir  kancha  omillarga  bog‘lik

                  bo‘ladi. Xavfli faktorlar yuzaga kelish xarakteriga bog‘lik xolda real va yashirin

                  bo‘lishi  mumkin.  Real  xavf  aniq  va  ko‘zga  ko‘rinarli  tashqi  belgilari  bilan

                  xarakterlanadi. Masalan, mashinaning xarakatlanuvchi kismi, ko‘tarilagan yuk va

                  b.sh.  Yashirin  xavf  mashina,  mexanizmlar  va  ish  jihozlarida  yashirin  nuqsonlar,

                  nosozliklar  bo‘lishi  bilan  xarakterlaiib,  ma’lum  bir  sharoitda  xavfli  xolatga,

                  avariyaga  olib  keladi.  Yashirin  xavflarga  ish  joyining  tartibsizligi,  iflosligi,

                  xavfsizlik  talablariga  javob  bermasligi,  ish  jihozlari  va  moslamalardan  nourin,

                  ya’ni boshqa maqsadlarda foydalanish, uzilgan elektr simlari. ishchining xato va


                  noto‘g‘ri xarakati kabilar xam kiradi.
                         Ishlab  chikarishda  jaraxotlanishlarni  oldini  olish-  bu  murakkab  kompleks


                  muammo  xisoblanib,  birinchi  navbatda  mashina  va  mexanizmlarni  loyixalash
                  bosqichida xavfsizlik talablariga katta e’tibor berishni talab etadi.


                         Odamning xayot  faoliyati  jarayonida  turli  xil  xavfli ta’sirlar  yuzaga kelib,
                  odatda  bu  ta’sirlar  anik;  bir  sharoitlarda  odamning  sog‘ligiga  bevosita  yoki


                  bilvosita  sezilarli  darajada  zarar  etkazuvchi  ob’ektlar,  xodisa  va  voqealarni  o‘z

                  ichiga oladi, ya’ni bu ta’sirlar natijasida turli xil noxush oqibatlar yuz beradi.

                         Odam  o‘zining  mexnat  faoliyati  davomida  xam  turli  xil  xavfli  ta’sirlarga

                  uchrashi mumkin. Odamning mexnat faoliyati bevosita ishlab chikarish muxiti deb

                  atalgan  fazoviy  kenglikda  joylashadi.  Ishlab  chiqarish  sharoitlarida  odamning





                                                                57
   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59   60