Page 98 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 98
๗๗
ุ
ี
ิ
อกอย่างหนึ่งมหาบพตรพระพทธเจ้าสองพระองค์ไม่เกิดขึ้นในขณะเดียวกันด้วยเหตุใดขอ
ิ
ุ
ิ
มหาบพิตรจงทราบเหตุอย่างนี้ว่าความบังเกดขึ้นแห่งพระพทธเจ้าย่อมบังเกดขึ้นในโลกเฉพาะพระองค์
เดียวนี้เป็นปกติโดยสภาพของพระพทธเจ้าทั้งหลายเพราะเหตุไรเพราะความที่คุณของพระพทธเจ้าผู้
ุ
ุ
ื่
ั
ั
ตรัสรู้แล้วผู้เป็นสัพพญญูเป็นของใหญ่, ขอถวายพระพรแม้สิ่งอนใดที่เป็นของใหญ่สิ่งนั้นก็เป็นของอน
ิ
เดียวเท่านั้นดูก่อนหาบพตรแผ่นดินเป็นของใหญ่แผ่นดินนั้นก็เป็นแผ่นเดียวเท่านั้นสาครเป็นของใหญ่
สาครนั้นก็เป็นอนเดียวเท่านั้นขุนเขาสิเนรุเป็นของใหญ่สิเนรุนั้นก็เป็นลูกเดียวเท่านั้นอากาศเป็นของ
ั
ใหญ่อากาศนั้นก็เป็นอากาศเดียวเท่านั้นท้าวสักกะผู้เป็นใหญ่ท้าวสักกะนั้นก็เป็นผู้เดียวเท่านั้นมารผู้
เป็นใหญ่มารนั้นก็ผู้เดียวเท่านั้นพรหมผู้เป็นใหญ่มหาพรหมนั้นก็ผู้เดียวเท่านั้นพระตถาคตอรหันต
ุ
สัมมาสัมพทธเจ้าก็เป็นใหญ่เพยงพระองค์เดียวเท่านั้นแผ่นดินเป็นต้นย่อมไม่เกิดขึ้นในที่ใดการ
ี
ปรากฏของแผ่นดินเป็นต้นย่อมไม่มีในที่นั้นเพราะฉะนั้นพระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพทธ
ุ
เจ้าพระองค์เดียวเท่านั้นจึงบังเกิดขึ้นในโลกฯพระราชาข้าแต่ท่านนาคเสนปัญหาพระผู้เป็นเจ้าแก้ดี
๑๖
แล้วด้วยเหตุทั้งหลายอันเป็นเครื่องอุปมา
๓.๑.๒ ทรรศนะของนักปราชญ์ที่มีต่อคัมภีร์มิลินทปัญหา
่
เนื่องจากมิลินทปัญหา เป็นคัมภีร์ปกรณ์ที่เก่าแกและส าคัญ จึงมีผู้รจนาแต่งเสริมบางตอน
ุ
และใช้ภาษาหลายภาษาในการแต่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งลีลาการแต่งและอรรถาธิบายพทธธรรมด้วย
ุ
ุ
ิ
ั
ความพสดาร หลักแหลมและแยบยล สอดคล้องกบพระไตรปิฎกใช้การอปมาอปมัยเป็นหัวใจของการ
อรรถาธิบายอย่างแจ่มแจ้งนั้น ผู้สนใจศึกษาค้นคว้าในมิลินทปัญหาจึงมีความเห็นแตกต่างกันไปดังนี้
ั
ี
๑.ว.แทรงก์เนอร์ (V. Trenckner)ผู้ถ่ายทอดมิลินทปัญหาออกเป็นอกษรโรมันเป็นคน
แรก เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๓ กล่าวว่า มิลินทปัญหานี้ รจนาขึ้นราวคริสต์ศตวรรษที่ ๑ และลงความเห็นว่า
ต้นฉบับเดิมเป็นภาษาสันสกฤต เพราะใช้ค าเริ่มต้นว่า “ตมฺ ยถา นุสูยต” แทนที่จะใช้ค าเริ่มต้นที่นิยม
ั
ิ
ใช้กันในคัมภีร์ทั่ว ๆ ไปว่า “เอวมฺเม สุต ” และว่าเป็นปกรณ์ที่รจนาขึ้นทางอนเดียเหนือ อนเป็น
ดินแดนที่อยู่ในความปกครองของพระเจ้าเมนันเดอร์ (มิลินท์) ซึ่งดูก็ไม่น่าจะมีอะไรเกี่ยวข้องกับลังกา
ทวีป
๑๗
ิ
๒.ริส เดวดส์ (Prof. Rhys Davids)ผู้แปลมิลินทปัญหาเป็นภาษาองกฤษเป็นคนแรก
ั
ี
ิ
เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๓ ไม่ได้ระบุผู้รจนา กล่าวแต่เพยงว่า มิลินทปัญหาเป็นหนังสือที่แต่งขึ้นทางอนเดีย
๑๖ มหามกุฎราชวิทยาลัย, พระอภิธรรมและอรรถกถาแปลวิภังค์เล่ม๒ภาค๒, พิมพ์ครั้งที่๔,
(กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๔๓), หน้า๖๙๖-๗๐๐.
๑๗ สมเด็จกรมพระยาด ารงราชานุภาพ, มิลินทปัญหา ฉบับสมุดแห่งชาต, ๒๕๐๐. หน้า ค าน า.
ิ
