Page 97 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา

๗๖

พระราชา. พระผู้เป็นเจ้านาคเสนแผ่นดินย่อมเขยื้อนหวั่นไหวด้วยหนักธรรมเกินไปด้วย
หรือฯ

ึ
พระนาคเสน. ขอถวายพระพรในข้อนี้เกวียนสองเล่มเต็มด้วยรัตนะจนเสมอขอบบุคคลพง
ขนเอารัตนะแต่เกวียนเล่มหนึ่งใส่ในเกวียนอีกเล่มหนึ่งดูก่อนมหาบพิตรเกวียนเล่มนั้นพึงทรงรัตนะแห่ง

เกวียนแม้ทั้งสองได้หรือฯ

พระราชา. หามิได้พระคุณเจ้าแม้ดุมของเกวียนนั้นพึงแยกออกไปแม้กาของเกวียนนั้นก็พง
ึ
แตกออกไปแม้กงของเกวียนนั้นก็พึงฉีกออกไปแม้เพลาของเกวียนนั้นก็พึงท าลายไปฯ

พระนาคเสน. ขอถวายพระพรเกวียนย่อมถูกทาลายไปด้วยหนักรัตนะเกินไปหรือฯ

พระราชา. อย่างนั้นแหละพระคุณเจ้าฯ

พระนาคเสน. ขอถวายพระพรเกวียนถูกท าลายไปด้วยการหนักรัตนะเกินฉันใดแผ่นดินก็

ี
ิ
ฉันนั้นนั่นแหละย่อมเขยื้อนหวั่นไหวด้วยการหนักธรรมเกินไปอกอย่างหนึ่งมหาบพตรอาตมาจะชี้แจง
ซึ่งเหตุแม้อนอันเป็นการเหมาะสมในข้อนั้นอีกขอถวายพระพรพระสัมมาสัมพุทธะทั้งสองพระองค์ย่อม
ื่
ิ
ไม่เกิดขึ้นในขณะเดียวกันด้วยเหตุใดขอมหาบพตรจงสดับเหตุนั้นดังนี้ฯดูก่อนมหาบพตรถ้าว่าพระ
ิ
ุ
ึ
สัมมาสัมพทธเจ้าสองพระองค์พงบังเกิดขึ้นในขณะเดียวกันไซร้ความวิวาทพงเกิดแก่บริษัทและพง
ึ
ึ
ุ
ุ
แตกแยกออกเป็นสองฝ่ายเพราะค าว่าพระพทธเจ้าของพวกท่านพระพทธเจ้าของพวกเราดังนี้ดูก่อน
มหาบพตรเปรียบเหมือนความวิวาทย่อมเกิดแก่บริษัทของอามาตย์ผู้มีกาลังทั้งสองคนย่อมเกิดการ

ิ

แตกแยกว่านี้อามาตย์ของพวกท่านนี้อามาตย์ของพวกเราฉันใดขอถวายพระพรพระสัมมาสัมพทธเจ้า
ุ

ึ
สองพระองค์ถ้าว่าพงบังเกิดขึ้นในขณะเดียวกันก็ฉันนั้นนั่นแหละความวิวาททั้งหลายพงเกิดขึ้นแก่
ึ
ุ
ุ
ุ
บริษัทของพระพทธเจ้าทั้งสองพระองค์ว่าพระพทธเจ้าของพวกท่านพระพทธเจ้าของพวกเราดังนี้
ุ
ึ
บริษัทพงเกิดแตกแยกออกเป็นสองฝ่ายนี้เป็นเหตุที่หนึ่งฯพระสัมมาสัมพทธเจ้าสองพระองค์ย่อมไม่
ุ
ิ
ื่
ี
ทรงอบัติขึ้นในขณะเดียวกันด้วยเหตุใดขอบรมบพตรจงสดับซึ่งเหตุนั้นแม้อนอกให้ยิ่งขึ้นไปฯดูก่อน
ิ
ึ
มหาบพตรถ้าว่าพระสัมมาสัมพทธเจ้าสองพระองค์พงบังเกิดขึ้นในขณะเดียวกันไซร้ค าที่ว่า
ุ
ึ
ุ
พระพทธเจ้าผู้เลิศดังนี้นั้นก็พึงเป็นค าผิดค าที่ว่าพระพุทธเจ้าประเสริฐสุดดังนี้นั้นก็พงเป็นค าผิดค าที่ว่า
ึ
พระพทธเจ้าผู้วิเศษดังนี้นั้นก็พงเป็นค าผิดค าที่ว่าพระพทธเจ้าสูงสุดดังนี้นั้นก็พงเป็นค าผิดค าที่ว่า
ุ
ุ
ึ
ึ
ุ
ึ
พระพทธเจ้าผู้บวรดังนี้นั้นก็พงเป็นค าผิดค าที่ว่าพระพทธเจ้าไม่มีใครเสมอดังนี้นั้นก็พงเป็นค าผิดค า
ุ
ที่ว่าพระพทธเจ้าผู้เสมอด้วยบุคคลผู้ไม่มีใครเสมอดังนี้นั้นก็ผิดค าที่ว่าพระพทธเจ้าไม่มีใครเปรียบดังนี้
ุ
ุ
ิ
ึ
นั้นก็พงเป็นค าผิดค าที่ว่าพระพทธเจ้าไม่มีส่วนเปรียบดังนี้นั้นก็พงเป็นค าผิดดูก่อนมหาบพตรพระองค์
ึ
ุ
จงรับเหตุแม้นี้แลโดยความเป็นจริงฯ