Page 245 - คู่มือชุดพัฒนาความฉลาดรู้ ด้านวิทยาศาสตร์ เล่มที่ 3

235

10) ผู้สอนให้ผู้เรียนหมุนลูกโลกโฟม พร้อมทั้งอธิบายให้ผู้เรียนทราบว่า เส้นทางปรากฏของดวงอาทิตย์ใน

แบบจ าลองที่สังเกตอยู่นี้เป็นกรณีส าหรับผู้สังเกตที่อยู่ที่ละติจูด 0 องศา หรือเส้นศูนย์สูตร และชี้น าให้
ผู้เรียนสังเกตเห็นว่า จุดทั้งสามเคลื่อนขึ้นและตกพร้อม ๆ กัน ซึ่งหมายความว่า ในแต่ละฤดู (ในแต่ละ

เส้นสี) ความยาวนานของเวลากลางวันส าหรับคนที่อาศัยอยู่บริเวณเส้นศูนย์สูตรจะแตกต่างกันไม่มาก

11) ผู้สอนกระตุ้นความสนใจให้ผู้เรียนอยากรู้ว่า ถ้าผู้สังเกตอยู่ที่ละติจูดอื่น ๆ ผลจะเป็นอย่างไร ช่วงเวลา
กลางวัน กลางคืนจะเท่ากันหรือไม่ แล้วน าเข้าสู่กิจกรรม ความยาวนานของกลางวนกลางคืนใน
ั
พื้นที่ละติจูดต่างกัน ตอนที่ 2 โดยแบ่งผู้เรียนออกเป็น 3 กลุ่ม ให้ศึกษาความยาวนานของกลางวัน

กลางคืน ของผู้สังเกตที่อยู่ต าแหน่งละติจูดแตกต่างกัน ดังนี้
กลุ่มที่ 1 15 °N และ 15 °S

กลุ่มที่ 2 30 °N และ 30 °S

กลุ่มที่ 3 60 °N และ 60 °S
ื่
12) ผู้สอนให้ผู้เรียนใช้ไม้เสียบลูกชิ้นเสียบที่กึ่งกลางลูกโลกโฟมตามแนวขั้วโลกเหนือ-ขั้วโลกใต้ เพอเป็น
แกนหมุนของโลก แล้ววางลูกโลกโฟมในระนาบขอบฟา ในกรณต้องการจ าลองเป็นผู้สังเกตในละติจูด
้
ี
ทางซีกโลกเหนือ ให้จัดลูกโลกให้ขั้วโลกเหนืออยู่สูงจากระนาบขอบฟาเป็นมุมเท่ากับละติจูดของ
้
้
ผู้สังเกต เช่น ถ้าผู้สังเกตอยู่ที่ละติจูด 30 °N ให้ขั้วโลกเหนือสูงขึ้นจากระนาบขอบฟาทางทิศเหนือ
ท ามุม 30° และให้เส้นศูนย์สูตรของลูกโลกตรงกับทิศตะวันออกของระนาบขอบฟ้า ดังภาพ

ขั้วโลกเหนือ
S 30° N

ขั้วโลกใต้

ภาพที่ 6 แบบจ าลองเส้นทางปรากฏของดวงอาทิตย์เมื่อผู้สังเกตอยู่ที่ละติจูด 30 °N

้
13) ผู้สอนให้ผู้เรียนสังเกตเส้นสีแต่ละเส้นซึ่งจ าลองเส้นทางปรากฏของดวงอาทิตย์บนท้องฟาในแต่ละฤดู
ว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร และให้ผู้เรียนใช้เชือกวัดความยาวของเส้นสีที่อยู่เหนือระนาบขอบฟ้า
เพื่อเทียบเป็นเวลาที่ดวงอาทิตย์อยู่เหนือจากขอบฟ้าของผู้สังเกต แล่วให้ผู้เรียนบันทึกผลลงในใบกิจกรรม

ื่
14) ผู้สอนให้แต่ละผู้เรียนแต่ละกลุ่มน าเสนอผลที่สังเกตได้ จากนั้นอภิปรายร่วมกันเพอให้ได้ข้อสรุปว่า
“ในแต่ละต าแหน่งละติจูดของผู้สังเกต ความยาวนานของกลางวันและกลางคืนในแต่ละฤดู
มีความแตกต่างกัน” และ “ในแต่ละฤดูหรือแต่ละต าแหน่งของโลกในวงโคจรรอบดวงอาทิตย์

ความยาวนานของกลางวันและกลางคืนขึ้นอยู่กับต าแหน่งละติจูดของผู้สังเกต”

8. ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมส าหรับผู้สอน

1) ผู้เรียนควรมีความรู้เดิมเรื่องการเกิดฤดูมาแล้ว (ตามหลักสูตรแกนกลางฯ จะเรียนในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3)
2) ผู้สอนสามารถใช้โปรแกรม Stellarium เพื่อให้ผู้เรียนมีความเข้าใจมากยิ่งขึ้น

เล่มที่ 3 : กิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาความฉลาดรู้ด้านวิทยาศาสตร์