Page 34 - นาวิกศาสตร์ ฉบับเดือนธันวาคม ๒๕๖๔
P. 34
�
ี
ั
ดังน จะเห็นได้ว่าแม่ทัพน้นจะต้องมีความเด็ดขาด ผู้ใดจะขัดคาส่งมิได้ ผิดก็ต้องเป็นผิด ถูกก็ต้องเป็นถูก
ั
้
้
�
แสดงความเด็ดขาดชัดเจนไปเลย เพราะในราชการทัพนนจะอ่อนแอมิได้ ใครทาความดีก็ได้รับความชอบ ใครทาผิด
�
ั
ี
ื
ก็ต้องได้รับโทษเพ่อมิให้เป็นเย่ยงอย่าง และเป็นการผดุงวินัยอันเฉียบขาดของกองทัพ แล้วทรงพระกรุณาจัดแจงบ้านเมือง
ื
ั
ุ
่
�
้
ึ
ั
่
ู
ิ
็
ี
้
้
้
ิ
ิ
ี
ดงเกา จงพระราชทานตงพระยาพพธผชวยราชการโกษาธบดเปนพระยาราชาเศรษฐรังเมองปากนาพทไธมาศ (ฮาเตยน)
ี
จากความเป็นไปที่กล่าวมาข้างต้น บ่งชี้อย่างชัดเจนว่าพระเจ้าตากสินฯ เป็น “ผู้น�าทหาร” ที่แท้จริง โดยทรงมี
คุณสมบัติครบถ้วน โดยเฉพาะความเข้มแข็ง เด็ดขาด กล้าตัดสินใจ รู้จักการอ่อนตัว ยืดหยุ่นตามสถานการณ์เช่นเดียวกับ
แม่ทัพผู้มีชื่อเสียงของโลกในยุคปัจจุบัน
วันจันทร์ เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๒ ค�่า (๑๘ พฤศจิกายน ๒๓๑๔) โปรดฯ ให้เจ้าพระยาจักรี (หมุด) เป็นแม่ทัพหน้า
ึ
ี
ทรงพระกรุณาพระราชทานเรือพระท่น่งรองลาหน่งให้เป็นเกียรติยศ ยกทัพจากเมืองฮาเตียนไปตีเมืองพุทไธเพชร
ั
�
้
(อุดงฤาชัย) ราชธานี กรุงกัมพูชาธิบดี ประกอบดวยกองเรือพระยาโกษา กองเรือพระมหาเทพ กองเรือจมื่นไวยวรนาถ
กองเรือองค์พระรามราชา รวม ๕ กอง จ�านวนเรือรบ ๙๗ ล�า นาย ไพร่ ๓,๓๐๗ คน สรรพด้วยปืนหน้าเรือ ปืนรายแคม
ั
เคร่องศัสตราวุธท้งปวงยกล่วงหน้าไปก่อน เดินทัพไปตามลานาเข้าสู่แม่นาโขง คร้นยกออกไปถึงปากนาโพรงกระสัง
้
ั
�
�
ื
้
้
�
�
พบเรือประเจียงญวน ๓ ล�า ได้รบกัน แลญวนนั้นแตกหนีไป โดดน�้าบ้าง ถูกปืนตายบ้าง จับได้ฟันเสียบ้าง แล้วยกเรือ
ขึ้นไปตามล�าน�้า เพื่อไปตีกรุงกัมพูชาธิบดีต่อไป
วันพุธ เดือน ๑๒ ข้น ๑๔ คา (๒๐ พฤศจิกายน ๒๓๑๔) เพลายาฆ้องคา ๕ บาท เป็นมหาพิชัยฤกษ์ พระเจ้าตากสินฯ
่
�
่
ึ
�
่
�
เสด็จยกทัพหลวง นาย ไพร่ ๕,๐๐๐ เศษ เรือรบ ๖๐ ล�า สรรพด้วยปืนหน้าเรือ ปืนรายแคม ปืนคาบศิลา ๒,๐๐๐
ั
ี
ึ
ื
และเคร่องศัสตราวุธท้งปวง ยกออกจากเมืองฮาเตียนโดยทางชลมารคข้นไปตีกรุงกัมพูชาธิบด ประทับแรมตามรายทาง
จากบ้านปลิงกุ บ้านแหลม ปากน�้าโพรงกะสัง และที่บ้านจีนริมน�้า จีนมาเฝ้ากราบทูลพระกรุณาว่า เจ้าเมืองกัมพูชา
หนีไปแล้ว จึงเสด็จไปประทับ ณ เกาะพนมเพ็ง (บริเวณเมืองพนมเปญ)
�
กองเรือพระยาโกษาธิบดีที่แยกมาจากกองทัพหลวงตีได้เมืองกัมพงโสมแล้วยกจะตีเอาเมืองกาปอด
ึ
พระยาปังกลิมา แขกจามเจ้าเมืองยอมอ่อนน้อมมิได้ต่อรบจึงพาตัวข้นมาเฝ้า ณ เกาะพนมเพ็ง จึงโปรดฯ
ให้พระยาปังกลิมากลับไปอยู่รั้งเมืองก�าปอดดังเก่า
หลังจากทรงพระกรุณาพระราชทานเรือแลข้าวปลาอาหารให้แก่พระสงฆ์ไทยท่สมัครจะเข้าไปเมืองธนบุรีแล้ว
ี
เสด็จฯ จากเกาะพนมเพ็งมาประทับอยู่ ณ ปากน�้าถวายพะแพฟากตะวันตก หนังสือเจ้าพระยาจักรี (หมุด) บอกมา
ั
ั
ทูลพระกรุณาเป็นใจความว่า เขมรประมาณ ๑,๐๐๐ เศษ ต้งค่าย ๒ ฟากคลอง คลองน้นผูกแพสกัดไว้ได้เข้ารบพุ่ง
ติดพันกันอยู่ รุ่งขึ้นวันพฤหัสบดี เดือน ๑๒ แรม ๑๔ ค�่า เพลาเช้าเสด็จออกโยธาทหารทั้งปวง ทรงพระกรุณาด�ารัส
ึ
ึ
ั
เหนือเกล้าฯ ส่งว่า บันดาจีนไทยท้งปวงซ่งได้เขมรเชลยไว้ ให้เอาข้นทูลเกล้าฯ ถวายจะพระราชทานให้เจ้าองค์รามราชา
ั
ซึ่งอยู่กินเมืองกัมพูชาธิบดี แลกองทัพเจ้าพระยายมราช (รัชกาลที่ ๑) พระยาโกษาให้อยู่ช่วยราชการองค์รามราชากว่า
ึ
ิ
ั
ี
สนบสนัดก่อน อน่งเจ้าพระยาจักร (หมุด) ซ่งไปตีครัว ณ ปาพนมน้นสัมฤทธ์ราชการแล้ว กลับคืนมายังทัพหลวงซ่งต้งอย ู่
ึ
ึ
ั
้
ณ ปากนาถวายพะแพ เพลาเช้า ๒ โมงเศษ เสด็จฯ ยกพลหยุหทัพเพ่อจะกลับคืนยังเมืองพุทไธมาศ/ฮาเตียน โดย
�
ื
เสด็จฯ มาประทับแรม ณ เกาะปากน�้าทางจะไปกัมพูชา คอยโยธาทหารมาพร้อมแล้วจึงทรงวิจารณ์จัดแจงแล้ว รุ่งขึ้น
เพลาเช้ายกออกจากเกาะล่องไปประทับอยู่ฟากตะวันตก ณ ปากสองแคว จะไปกัมพูชา จะไปปาสัก
ี
�
ึ
ั
อน่ง นายทัพนายกองซ่งทรงพระกรุณาให้ไปต้งอย ณ ปากนา แล้วจึงให้ไปเกล้ยกล่อมเมืองปาสัก มิได้ต้งอยู่ตามรับส่ง
ึ
ั
้
ู่
ั
ล่วงเข้าไปพบเรือญวนประมาณ ๕๐ ล�า รบกัน ลาดทัพถอยมาให้เสียพระสิริสวัสดิ์ (เสื่อมเสียพระเกียรติยศ) เสียคน
เสียเรือ ๑๑ ลา แล้วเสด็จฯ มาต้งค่ายอยู่ ณ ปากนาโพรงกระสัง บันดาเรือเชลยซ่งตีได้มาน้นให้ล่วงหน้าไปเมือง
ั
ึ
�
้
ั
�
นาวิกศาสตร์ 32
ปีที่ ๑๐๔ เล่มที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๖๔
