Page 39 - Punjab Times July 2022 edition
P. 39
39
39
39 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, i[bkJh 2, f;vBh, i[bkJh 2 2222
39 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, i[bkJh 2 22
39 gzikp NkJhwz, f;vBh, i[bkJh 2, f;vBh, i[bkJh 202222
fcos fcos gqG nkfJnk gfonk sT[ ;oBkfJ .. BkBe eh gqG p/Bsh ngBh Grsh bkfJ ..¡..
fcos fcos gqG nkfJnk gfonk sT[ ;oBkfJ .. BkBe eh gqG p/Bsh ngBh Grsh bkfJ ..¡..
fcos fcos gqG nkfJnk gfonk sT[ ;oBkfJ .. BkBe eh gqG p/Bsh ngBh Grsh bkfJ ..¡..
fcos fcos gqG nkfJnk gfonk sT[ ;oBkfJ .. BkBe eh gqG p/Bsh ngBh Grsh bkfJ ..¡..
fcos fcos gqG nkfJnk gfonk sT[ ;oBkfJ .. BkBe eh gqG p/Bsh ngBh Grsh bkfJ ..¡..
(rT[Vh ;[ywBh wjbk
(rT[Vh ;[ywBh wjbk
(rT[Vh ;[ywBh wjbk , ¢, ¢ thA nthA n Ngdh)Ngdh)
(rT[Vh ;[ywBh wjbk , ¢ thA n Ngdh)
(rT[Vh ;[ywBh wjbk •, ¢, ¢0thA nthA nSNgdh)Ngdh)
r[o{ BkBe ;kfjp d/ gzit/A ;o{g, f;woj[ fBopkDh ..£.. dh 'wfs' ed/ uzrh ns/ ed/ BhthA j?l s'A gko bzxDk pj[s n"yk j? . BKr/ pD/ fcod/ jB . nB/eK gqkDh yk;
r[o{ noiB ;kfjp, f;ZyK d/ gzit/A ns/ ekfJ ewzvb[ ekgVhnk o/ nm;fm fJ; ;[GkT[ d/ ekoB T[j gqkDh ed/ fJj j/ gqG{! w?A sK fJj ;[D ;[D e/ jh fe;w dk u'bk Gkt G/y nkfd Xkod/
SjhdK d/ f;oski r[o{ ;B . r[o{ ;kfjp ekfJ fcokjh .. wfs-o{g gzSh uzdB d/ p{N/ s/ p?mdk j?, vo fojk jK fe Xowoki pj[s ;ys jB . nB/eK gqkDh BkNe, u/Ne, ;Kr
dk iBw, r[o{ okwdk; ns/ phph GkBh pdfs fsqb'uB[ ;[B[ o/ gqkDh eD ed/ nZe dh vkbh T[Zs/ ns/ ed/ fJ; jkew j? . nkfd pDk e/ b'eK B{z gq;zB eoB ftZu
d/ xo 19 t?;ky, ;zws 1620 w[skpe fpB[ rkj[ fe gkjh ..¤..¡.. gzBk d/ nzdo T[Zuh gqG{ uoBK dh gqhs g?dk j/ gqG{ ! fJj ;z;ko fJZe nzBQk y{j br/ ofjzd/ jB . nB/eK gqkDh n?;/ jB
15 ngq?b, 1563 B{z r'fJzd tkb ftZu •¢•-•¢¦ j' iKdh j? . j?, fJ; ftZu ;koh fsqSBk dh nZr jh i' oksK ikr e/ r[zkod/ Gkt iroks/
j'fJnk . £0 wJh ¡¦0¦ B{z pkdSkj noEL j/ i? uzd ! ;koh b'ekJh fJ;/ go fe;/ d/ tZ; dh rZb BjhA wkbe nZr j? . eZYd/ jB . nB/eK gqkDh n?;/ jB i'
ijKrho d/ j[ew nB[;ko r[o{ noiB G[b/y/ ftZu G[Zbh j'Jh j? fe e/tb cehoh dh X[o'A ohs s[oh nkT[Adh j?, fe T[j j/ BkBe nky fe j/ gqG{ ! id'A s'A jo/e shoE T[Zs/ fJSBkB eod/ jB go
;kfjp dh d/j B{z sZsh sth s/ fpmk e/ G/y XkoB Bkb gowkswk fwb iKdk ;G ihtK B{z nkgD/ j[ew ftZu s'o w?A r[o{ dk nk;ok fbnk j?, w?A gowkswk fJBQK ;ko/ sohfenK Bkb th gowkswk
T[go sZsh o/N gk e/ ;kfVnk frnk j?, go fJj fynkb rbs j?, fJ; soQK fojk j? Gkt, gqG[ d/ j[ew nB[;ko jh dk Bkw f;wo fojk jK, ns/, w?B{z g{oB BjhA fwbdk .
ns/ fco okth dfonk ftu o'VQ e/ gowkBzd gqG{ dh ;'Mh ed/ Gh BjhA j[zdh e'Jh iht uzrh ns/ e'Jh wzdh ws gqG{ bZG frnk j? .ff nB/eK gqkDh n?;/ jB i' G[Zy/ jh
Sjhd eo fdZsk frnk . .¡. ojkT[ . tkbk pD iKdk j? . iiH f;ohokr[ wjbk • xo[ • .. ofjzd/ jB, nB/eK gqkDh n?;/ jB i'
r[o{ noiB ;kfjp B/ 30 okrK ftZu i/ fe;/ gqkDh B/ nzdobk wbhB wB gT[Vh .. ikBT[ Bjh Gkt? etB pksk.. d{finK Bkb S[zjd/ BjhA jB sK fe
fe;/ dh fGZN Bk bZr ikt/ . nB/eK
r[opkDh d/ 2218 Spd fby/, fiBQK ;kc BjhA ehsk, go pkjo ;oho T[Zs/ e/s/ ejfj tykD efj efj wB y'fi wkor[ ..¡.. ojkT[ ..
gqkDh n?;/ jB i' r[ck nkfd ftZu b[e/
ftZu pkokwKj wKM, pktB nZyoh, ;kX{nK tkbk pkDk gkfJnk j'fJnk j?, iktDk.. fXnkBh fXnkB[ bktfj ..
ofjzd/ jB ns/ fe;/ B{z fdykJh BjhA
r[Dtzsh, ;'jb/, nzi{bhnK, uT[p'b/, t/d ejfj tfynkD nzs[ B frnkBh frnkB[ ewktfj ..
fdzd/ . nB/eK gqkDh n?;/ jB i' nkgD/
pbfpzdo f;zx
c[Bj/, rT[Vh, fsEh, fdB o?D, o[sh, gktDk.. gqG[ feB jh iksk ..¡..
pbfpzdo f;zx
pbfpzdo f;zx
pbfpzdo f;zx
pbfpzdo f;zx
wB ftZu jh frnkBtkB pD/ j'J/ jB .
rT[Vh ;[ywBh, rkEk, nSNgdhnK, gfVn? Bkjh G/d[ p[fMn? gktDk .. GrT[sh ojs i[rsk ..
fJBQK sohfenK Bkb th gowkswk BjhA
;b'e ;j;feqsh, fpojV/, S/ tkoK i/ T[; B/ nkgD/ fjod/-o{g eT[b B{z yN[ do;B e? G/fy fe;? ;fu i'rh ejs w[esk ..
fwbdk .
nkfd gqf;ZX jB . BjhA gofynk, i/ T[; B/ nkgD/ nzdo ;wktDk .. sg;h sgfj oksk ..¢..
T[gq'fes dZ;/ gqkDhnK ftZu'A fe;/
r[o{ noiB ;kfjp B/ nkgDh pkDh, gowkswk BjhA t/fynk, sK ;zfBnk; ;uk g[oy[ nby[ ;pfd ;[jktDk .. w'Bh w'fBXkoh ..
B/ Gh nkgD/-nkg B{z fe;/ j'o Bkb'A
gfjb/ 4 r[o{ ;kfjpK dh pkDh, 15 XkoB eoB dk e'Jh bkG BjhA . wzB/ BkT[ fp;zy dorj gktDk .. ;fBnk;h pqjwukoh ..
xZN BjhA nytkfJnk . ;G fJj jh
GrsK, 11 GZNK ns/ 3 r[of;ZyK dh fi; gqkDh B/ xo xo s'A wzr e/ ykbe eT[ nkd/;[ YkYh rktDk.. T[dk;h T[dkf; oksk ..£..
nkyd/ jB fe w?A gowkswk B{z bZG e/
pkDh B{z fJZemk eoe/ nr;s 1604 N[Zeo yk fbnk, nkgD/ ;oho B{z uzrk BkBe i[r[ i[r[ J/e[ wzfB Grfs Bt? goekok ..
ftZu fJZe wjkB rqzE fsnko ehsk fi; gkb fbnk, r'dVh gfjB bJh, w[zdqK t;ktDk..¢¡.. gzBk ¡¤® gzfvs[ t/d[ g[ekok .. gk fbnk j? . go gowkswk dk Grs
T[j jh j? fi; B{z gowkswk B/ nkg
dk Bkw nkfd phV oZfynk frnk . Gh gk bJhnK, go ;G e[ZM wkfJnk dh noEL p/nzs iht gowkswk d/ fro;sh fro;fs Xowksk ..¤..
nkgD/ Bkb fwbk fbnk j? .
nkfd phV B{z fbyD dh ;/tk GkJh ykso jh ehsk, w;kDK dh Xosh dh r[DK dk fpnkB eod/ nkJ/ jB ns/ fJe ;pdh pj[ o{fg ntX{sk ..
j/ BkBe ! w?A T[go dZ;hnK ns/
r[odk; s'A bJh rJh . ;[nkj Gh fgzv/ wb bJh, go i/ T[j fpnkB eo e/ ;z;ko s'A ub/ rJ/ jB, t/ ekgVh eT[s/ ikr{sk ..
j'o ;kohnK dbhbK ns/ ;ko/ T[gkT[
r[o{ rqzE ;kfjp d/ gzBk ¡¤0Ù s/ r[o{ d/ okj s/ BjhA s[fonk sK fJ; soQK d nkfd Xow-g[;se th T[; gqG[ d/ fJfe shofE Bksk ..•..
SZv fdZs/ jB . j[D w?A gqG{ dh jh SoB
GZN wEok ih r[o{ ;kfjpkB tko/ fbyd/ sZs dh gqkgsh BjhA j[zdh . r[D dZ;d/ nkJ/ jB, go e'Jh iht B/ fBojko tosh nkgo;k ..
ftZu nk e/ r[o{ d/ uoBhA nk fvZrk j?
jB fel j/ GkJh ! feT[A frD/ fwE/ ig eod/ T[; gqG{ d/ r[DK dk nzs BjhA gk ;fenk fJfe b{fe B d/tfj do;k ..
. T[whd j? fe r[o{ feogk ;dek
i'fs o{fg jfo nkfg r[o{ BkBe j'< feT[A sg ;kXd/ j'< fJBQK eqw-eKvK . g[;seK gVQB Bkb Gh T[; dk G/s fJfe wB jh frnksk ..¦..
gowkswk dk fwbkg j' ikt/rk fff
ejk:T[ .. eoe/ ekjd/ bJh gkDh foVed/ j'< jm BjhA g?Adk . wfs T[Zuh j'fJnK fJj okz xkfN B feB jh ejkfJnk ..
iiiH ý ;fsr[o gq;kfd ..
sK s/ nzrd[ G:T[ ss f;T[ ss[ Bkb ehs/ j'J/ fJj ;kXB sK gkDh ;wM ftZu nkT[Adk j? fe T[j gqG[ p/ ;G ejs/ j? gkfJnk ..
;'ofm wjbk • xo[ ¢ n;Ngdhnk
fwbk:T[ .. foVeD d/ pokpo jBl tkSBk-ofjs nzs j? . fi;[ w/b/ ;' Grsk ..§..
gkm[ gfVU no[ p/d[ phukfoU
nzrfd feogk Xkfo nwo[ ;fsr[o[ gqG{ B{z jo t/b/ :kd eo', fi; B/ u"ok;h S/ G/yK tkb/ ;kX{nK d/ pkjob/ ;rb T[efs T[gktk ..
fBtfb G[nzrw ;kX/ ..
fEo[ ehnT[.. bZy i{BK tkbh f;qSNh g?dk ehsh j'Jh fbpk; okjhA Gh e'Jh ;Zu ftZu BjhA fsnkrh ;ofB gktk ..
gzu iBk f;T[ ;zr[ B S[NfeU
nwodkf; nwos[ Ssq[ r[o okwfj j? . i[V ;fenk . BkBe[ r[o uofD goksk
nfXe njzp[fX pkX/ ..¡..
dhnT[ .. j/ ekgVhJ/ ! jZE ftZu yZgo cVB T[j gqG{ ;dk-fEo ofjD tkbk ..®..¢..¢§.. gzBk §¡
fgnko/ fJB fpfX fwbD[ B ikJh
r[o okwdk; do;B[ gof; efj dk e'Jh bkG BjhA . nmkjm shoEK nekb g[oy nfdqSN j?, go r[o-Spd noEL j/ GkJh ! w?B{z ;wM BjhA
w? ehJ/ eow nB/ek ..
wE[ok nzfwqs p:D .. T[Zs/ GNeD dk Gh e'Jh bkG BjhA . dh okjhA ;'jDk bZrdk j? . i' iht p/ nkJh fe gowkswk B{z fejVh rZb uzrh
jkfo gfoU ;[nkwh e? d[nko? dhi?
w{ofs gzu gqwkD g[oy[ r[o[ noi[B[ Grs fsqb'uB nkydk j? e/ j/ nzs gqG{ d/ 'Bkw' B{z wzBdk j? Gkt i' bZrdh j? . j/ w/o/ wB ! s{z T[j o;sk
p[fX fpp/ek .. ojkT[ ..
fgyj[ B:D ..¡.. gqkDh ! ;[Dl i/ GohnK ftZu nzB d/ iht gqG[ d/ Bkw ftZu i[Vdk j?, T[j bZG fi; o;s/ T[Zs/ s[oB Bkb gqG{
w'fB GfJU eogksh ofjU BrB
fJ; b/y dk nXko n;hA rT[Vh dkD/ BjhA, sK rkj gkT[D dk e'Jh bkG iht gqG[ dh jz{oh ftZu nZgV iKdk gqSzB j't/ ns/ T[; dk fwbkg j' ikt/ fcfoU pB wkjh ..
;[ywBh dh ¢0thA nSNgdh ns/ T[; BjhA . j?, T[j iht fco wkbe-gqG{ B{z f;o .¡. ojkT[ . sN shoE ;G Xosh GqfwU d[fpXk
d/ Bkb fdZs/ ;b'e B{z pDkfJnk j? . 2H r[o{ BkBe ;kfjp fBtKdk j?, YkYh pD e/ T[; d/ r[D ;wkXhnK bkT[D tkb/ b'e S[Ne? Bkjh ..¢..
fJ; nSNgdh dk e/Adoh Gkt fJj j? ;b'e[ wL ¡ .. rkT[Adk j? ;wkXhnK bkT[Ad/ jB, ftdtkB b'e wB ekwBk shoE ikfJ pf;U f;fo
fe j'o ;ko/ nk;o/ ns/ eow-eKv SZv s[wh s[wk ft;[ ne[ Xs{ok fBw[ j/ BkBe ! w?A th jo/e i[r ftZu Xow-uouk eod/ jB, go gowkswk B{z eots XokJ/ ..
e/ j/ gqG{ ! GNedk GNedk w?A s/oh SoD cb[.. w"z{d ofjD tkb/ fJZe gqG{ B{z nkgD/ fe;/ ftob/ B/ jh ;wfMnk j? Gkt wB eh w?b[ B T[so? fJj fpfX i/
nkfJnk jK . j[D s{z w/oh bki oZy b? wfB w[fy t;fj fs;[ fi;[ s{z fufs wB ftZu t;kT[Adk jK . ;wkXhnK bkT[D ns/ n?t/A oZph uouk by isB eokJ/ ..£..
ns/ nkgDh Grsh dh dks pyS d/ . B nktjh .. 3H r[o{ noiB ;kfjp eoB d/ fJBQK sohfenK Bkb gowkswk efBe ekfwBh j?to r?to pj[ fpfX
fJ; fynkb B{z fdqVQ eoB bJh BkBe ejhn? fe;[ jzYfB eowk iH ;{jh wjbk • .. BjhA fwbdk . dkB[ dkskok ..
r[opkDh ftZu fJ; soQK d/ fdZs/ pkjo/ ..¡.. gzBk ¡¤§ sT[ w? nkfJnk ;oBh nkfJnk .. t?SB' Grsl tos, s[b;h wkbk, nzB p;sq G{fw pj[ nog/ Bj
fynkb j'o th fwbd/ jB . rT[Vh noEL j/ gqG{ ! fi; gqkDh d/ fuZs Go';? nkfJnk feogk nkfJnk .. shoE fJSBkB nkfd ;ziwK ftZu bZr/ fwbhn? jfo d[nkok ..¤..
;[ywBh d/ noE dZ;D s'A gfjbK e[ZM ftZu s{z BjhA tZ;dk, T[; d/ wB ns/ fiT[ Gkt? fsT[ okyj[ ;[nkwh wkor[ ofjzd/ jB . i'rh nkyd/ jB fe n;hA g{ik nouk pzdB vzvT[s yN[ eowk
r[opkDh SpdK dk t/otk j/mK fdZsk w{zj ftZu s[zwh s[zwk, zfjo, nZe, Xs{ok r[ofj gmkfJnk ..¡.. ojkT[ .. w[es j' rJ/ jK . sg eoB tkb/ ;kX{ os[ ojsk ..
ik fojk j?l ns/ fBzw o{g cb tZ; oj/ jB Gkt, wjk d[so[ wkfJnk .. sg eoB ftZu jh w;s ofjzd/ jB go jT[ jT[ eos pzXB wfj gfonk Bj
1H Grs fsqb'uB ih T[; gqkDh d/ wB ftZu Gh e[VZsD j? i?;/ gtB[ M[bkfJnk ..¡.. fJBQK sohfenK Bkb th gowkswk dk fwbhn? fJj i[rsk ..•..
ý ;fsr[o gq;kfd ½ ns/ w{zj'A Gh e"V/ puB p'bdk j? . ;[fB ;[fB jh vokfJnk .. fwbkg BjhA j[zdk . i'r f;X nk;D uT[ok;hj J/ Gh
r{ioh ;qh fsqb'uB ihT[ e/ gd/ j/ BkBe ! n?;/ pdB;hp gqkDh eoo' XqwokfJnk ..¢.. w'B Xkoh ns/ u[Zg ;kXh oZyD tkb/ efo efo ofjnk ..
xo[ ¡ GNed/ fcod/ jB, gqG{ s'A fpBk j'o fe; frqj nzX e{gkfJnk .. ;kX{ u[Zg tZNh Gkt w'B Xkoh oZyd/ jB. tvh nkoik fcfo fcfo iBw? jfo
nzso[ wfb fBowb[ Bjh ehBk d/ nZr/ fJBQK dh ftfEnk dZ;hJ/ < Gkt, gkte[ ;rokfJnk ..£.. ;zfBnk;h ;zfBnk; ftZu pqjwukoh f;T[ ;zr[ B rfjnk ..¦..
pkjfo G/y T[dk;h .. gqG{ nkg jh fJBQK dk fJj o'r d{o eoB rjh UN ;kXkfJnk .. pqjwuoi ftZu ns/ T[dk;h b'e oki bhbk okiB eh ouBk efonk
fjod? ewb[ xfN pqjw[ B uhBQk ekj/ tkbk j?, j'o e'Jh BjhA . BkBe jfo fXnkfJnk .. np w? T[dk;h d/ G/y ftZu w;s ofjzd/ jB go j[ew[ nckok ..
GfJnk ;zfBnk;h ..¡.. wL ¡.. g{ok gkfJnk ..¤..£..¤¦.. gzBk §¤¦ fJBQK sohfenK Bkb th gowkswk BjhA ;/i ;'jBh uzdB[ u'nk Boe x'o ek
Gow/ G{bh o/ i? uzdk .. wfs gzy/o{ feos[ ;kfE ep T[sw noEL j/ gqG{! w?A s/oh SoB nkfJnk gkfJnk ik ;edk . d[nkok ..§..
Bjh Bjh uhBQnk gowkBzdk ..¡.. ep Bhu .. jK, fJ; Go';/ Bkb nkfJnk jK fe s{z e'Jh gqkDh nkydk j? fe Grsh B"A jfo ehofs ;kX;zrfs j? f;fo
ojkT[ .. ep uzdfB ep nfe vkfb ep T[uh feogk eo/Ark . j/ wkbe gqG{ ! fit/A fe;wK dh j? . gzfvs t/dK B{z T[Zuh eowB e? eowk ..
xfo xfo ykfJnk fgzv[pXkfJnk gohfs .. s?B{z uzrk bZr/, w/oh oZfynk eo . w?B{z T[Zuh gVQdk j? . frqj;sh frqj;s-Xow ej[ BkBe fs;[ GfJU gokgfs fi;[
fyzEk w[zdk wkfJnk .. BkBe j[efw ubkJhn? ;kfjp brh s/o/ do s/ r[o{ B/ G/fink j?, w?B{z s/o/ ftZu w;s ofjzdk j? go fJBQK sohfenK g[op fby/ ek bjBk ..®..
G{fw w;kD eh G;w brkJh r[o ohfs ..¢.. gzBk ¡¤® do dk o;sk r[o{ B/ ftykfJnk j? .¡. Bkb th gowkswk B{z gkfJnk BjhA ik s/o' ;/te[ fJj ozfr wksk ..
fpB[ ss[ B gkfJnk ..¢.. noEL iht dh ws wkB', fJZe gzSh ojkT[ . ;edk . GfJU feqgkb[ dhB d[y GziB[ jfo
ekfJ igj[ o/ ekfJ sgj[ o/ ekfJ j?, T[; d/ fgSb/ ehs/ j'J/ ezwK d/ ekoB j/ gqG{ ! s/z jtk tKr wkfJnk nB/eK gqkDh n?;/ jB i' 'nbZy- jfo ehosfB fJj[ wB[ oksk .. ojkT[
fpb'tj[ gkDh .. pfDnk j'fJnk ;[GkT[ T[; d/ Bkb ;kEh dhnK bfjoK XZe/ wkodhnK jB . s/oh nbZy' g[ekod/ ofjzd/ jB, nB/eK gqkDh d{ik ..¡..£.. gzBk 641-642ä
by uT[ok;hj fifBQ T[gkJh ;' j?, fJ; soQK d/ ;[GkT[ ekoB T[; gqkDh ouh wkfJnk fJZe tZvk ;w[zdo j? fi; pj{-o{ghJ/ pD/ j'J/ jB, nB/eK gqkDh pkeh ;ck 40 s/

