Page 42 - Punjab Times March 2021 Edition
P. 42

42
         42
         42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, wkou 2, f;vBh, wkou 2 2121
         42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, wkou 2 21
         42  gzikp NkJhwz, f;vBh, wkou 2, f;vBh, wkou 202121
               frnkBh fwjo f;zx
               frnkBh fwjo f;zx
               frnkBh fwjo f;zx
               frnkBh fwjo f;zx
               frnkBh fwjo f;zx
                                                                   GkJh fpXh uzd ih
                                                                   GkJh fpXh uzd ih
                                                                   GkJh fpXh uzd ih
                                                                   GkJh fpXh uzd ih
                                                                   GkJh fpXh uzd ih
                                                                                                                                frnk. eBZJhnk bkb fbydk j? fe
             GkJh fpXh uzd ih ;qh r[o{ noiB
                                                                                                                                fpXh uzd ih d{ih tko fJZe Bi{wh d/
          ;kfjp ih d/ ;w/A f;Zyh dkfJo/ ftZu
                                                                                                                                G/; ftZu pkdSkj e'b g[Zik ns/
          nkJ/ ;B. T[BQK B{z fJZe f;Zy GkJh
                                                                                                                                Skjh wfjb d/ d{i/ wekBK B{z izdo/
          ndbh ih dh Sy;hns B/ gqGkts
                                                                                                                                wko e/ d{ik x"Vk th  Bmk fbnkfJnk.
          ehsk ;h. GkJh ndbh ih B/ T[BQK B{z
                                                                                                                                GkJh ih B/ x'Vk y'j fbnk ns/ ezX
          wkVh ;zrs s'A toi e/ r[o{-;zrs
                                                                                                                                T[Zs/ uVQk e/ dfonk ftZu Skb wko
          bJh gq/fonk ;h. GkJh ekjB f;zx ih
                                                                                                                                fdZsh. x'Vk r[o{-uoBK ftZu fbnk
          BkGk nB[;ko GkJh ndbh ih fgzv
                                                                                                                                jkzo ehsk. wjkoki B/ GkJh ih B{z
          G?Dh (u'bQk ;kfjp) d/ t;Bhe ;B.
                                                                                                                                Sksh Bkb bkfJnk s/ cowkfJnkL
          T[j r[o{ okwdk; ih d/ ;w/A s'A fJZe
                                                                                                                                 fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
                                                                                                                                 fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
                                                                                                                                 fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
                                                                                                                                 fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
                                                                                                                                 fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
          nksw frnkBh f;Zy ;B, fiBQK dh
                                                                                                                                   shih izr dk ekoB fJj x'V/
          S[ZG f;Zfynk d[nkok GkJh fpXh uzd
                                                                                                                                fbnkT[Dk jh ;h. nBkfJsk T[ZbQk B/
          B/ vke/ wkoB dk wkVk Xzdk SZv e/
                                                                                                                                bZbk p'r s/ T[; d/ Gok ewok p/r B{z
          f;Zyh XkoB ehsh. stkohy r[o{ ykb;k
                                                                                                                                w[rbh p/r s/ pfjb'b yK B[{z dZ; jzko
          ftZu frnkBh frnkB f;zx ih  fbyd/
                                                                                                                                dh c'i d/ e/ G/fink, go T[; B{z BEkD/
          jB fe id'A GkJh ndbh ih B/ fJ; B{z
                                                                                                                                d/ n;EkB 's/ eokoh jko j'Jh.
          r[o{ noiB ;kfjp ih d/ ;Bw[Zy g/S
                                                                                                                                   p[ZYDSkj dk ukbk ;z[do Skj
          ehsk sK fJ; B/ nkgDk  g/Sk vke/
                                                                                                                                fdT[ Bro (n:[ZfXnk) s'A ehosg[o
          wkoBk dZf;nk ns/ p/Bsh ehsh fe
                                                                                                                                nkfJnk. ;[zdo Skj dh, fJ; okw
          w?B{z nkgD/ xo dk 'u'o' f;Zy jh pDk
                                                                                                                                uzdo dh Broh ftZu pj[s wkBsk ;h.
          e/ oZy'. r[o{ noiB ;kfjp w[;eok gJ/
                                                                                                                                T[; B/ id'A ehosg[o fty/ r[o{ jor'fpzd
          s/ goT[gekoh ihtB pshs eoB dk
                                                                                                                                ;kfjp ih dk gquko, ofjDh-pfjDh
          Tgd/S fdZsk s/ e'Jh wkVk ezw eoB
                                                                                                                                s/ f;Zyh ihtB fvZmk sK f;Zyh gquko
          s'A tofink s/ ;Zu B{z fdqVQ eoe/ gZbQ/
                                                                                                                                bJh nkgD/-nkg B{z g/S eo fdZsk.
          Q pzBQD bJh fejk.
                                                                                                                                n:[ZfXnk ftZu ;qh okw uzdo d/ GrsK
             GkJh ftXh uzd ih dk iBwl fgzv
                                                                                                                                dk pj[s z'o ;h, fJ; bJh ;[zdo Skj
          ;[o f;zx, GkJh tZ;D f;zx d/ xo  rZb dh rtkjh Goh j?.       fdZs/, GkJh fpXh uzd ih B/ nfijk  oZyd/. T[j ikD-p[ZM e/ nzMkD pD
                                                                                                                                d/ efjD 's/ GkJh fpXh uzd ih B{z r[o{
          j'fJnk ;h. wjkB e'S ftZu dZf;nk j?  r[o{ jor'fpzd ;kfjp dh fojkJh  sho ubkfJnk fe T[; dh Sksh ftZu  rJ/ sK fe ;ko/ B"eo T[BQK B{z nZbQV
                                                                                                                                ;kfjp B/ gquko fjs n:[ZfXnk G/i
          fe T[j GkJh fGZyh d/ g'so/ ;B s/  wroA' GkJh ih B/ r[o{ ih d/ nzr-  ik bZrk s/ T[j T[ZE/ jh fvZr frnk.  s/ MZbk fijk ;wMD. T[j fJzB/ :wb/  fdZsk.
          gfjbk Bkw fpXhnk ;h. tZv/ eZd d/  oZfyne dk ezw ;zGkfbnk. phph e"bK  ;[bskB p/r d/ fvZrD Bkb w[yfb;  fdZ;D fe osBK iVh ekmh B{z itko  n:[ZfXnk tZb iKfdnK okj ftZu
          ;B s/ db/oh ftZu T[BQK d/ s[Zb e'Jh  d/ SoB nkT[D T[gozs bkj"o tZb'A  ykB B/ r[o{ ih Bkb f;ZXk Nkeok ehsk  s/ weZJh d/ dkD/ efjD s/ pko-pko  GkJh ih ;zrsK B{z r[o-;zd/S fdzd/
          ftoQbk jh ;h. id'A r[o{ jor'fpzd f;zx  jZb/ dh ;zGktBk j'D T[Zs/ GkJh ih B/  s/ ;fsr[o{ ih d/ fJe' tko Bkb jh  efjD e/ x'V/ B{z ekmh gkT[D dh eh
                                                                                                                                ;B. n:[ZfXnk Broh ftZu g[Zi e/
          ih B/ B'itkB ns/ seV/ r[of;ZyK dh  nkgDk v/ok jh fgZgbh ;kfjp eo  w[yfb; ykB dk ezw g{ok j' frnk.  b'V j?. fJZXo jo oks B{z fJZe tZvk
                                                                                                                                nkg B/ f;Zyh dk T[gd/S xo-xo
          wzr ehsh sK nkg ih ;[o f;zx d/  fbnk ns/ T[BQK d/ iZE/ B/ bkj"o sZe  fJ;/ soQK d{ih izr t/b/ GkJh fpXh  gZZEo dfonk ftZu ;[ZN fdzd/. dfonk  gjz[ukfJnk. GkJh fpXh uzd ih B{z d/
          f;oeZY B"itkBK ;w/s d' YkvhnK B{z  wkoK wkohnK.  g{oh ;{j oZyh s/  uzd d/ iZE/ B/ izr ftZu mbQ gk fdZsh.  okth T[; ;w/A feZbQ/ Bkb Neok e/
                                                                                                                                y e/ ;ko/ efjD bZr// fe r[o{ jor'fpzd
          Bkb b? e/ g[Zi/.              nzfwqs;o T[Zs/ nuBu/s jwb/ t/b/  GkJh fpXh uzd ih dh eow uzd Bkb  iKdk ;h. gfjbK e[ZM fdB sK jbub
                                                                                                                                ;kfjp ih e?;/ ewkb d/ jB fe T[BQK
             :'fXnK dh frDsh tZX ikD    th r[of;ZyK dh fiZs j'Jh.    f;Xh NZeo th j'Jh. eow uzd ikB  j'Jh, go ;ZG B/ fJj ;wM fbnk fe
                                                                                                                                dh S'j Bkb izr ftZu jo f;Zy :'Xk
          ekoB T[BQK B{z tZy-tZy iZfEnK ftZu  ijKrho dh w"s wro'A bkj"o  puk e/ Btkp e'b BZ; frnk s/ T[; B{z  dfonkJh ikBto j't/rk, i' febQ/
                                                                                                                                pD frnk j? s/ frnkB ftZu f;yoK
          tzv fdZsk frnk ns/ jo iZE/ dk  dopko B{z yZ[bQ fwb rJh s/ T[BQK B/  dZf;nk fe f;Zy E'VQ/ jh ofj rJ/ jB.  dh dhtko Bkb NeoKdk j?. fpXh uzd
                                                                                                                                B{ zS'jD bZrdk j?.
          fJZe iZE/dko th fB:s ehsk frnk  f;ZyK d[nkok Skjh pkz B{z cVQB B{z  T[; B/ GotK jZbk ehsk go fJ; jZb/  ih ;koh sBykj th d{finK T[Zs/
                                                                                                                                   GkJh fpXh uzd ih dk eow, fiZE/
          ns/ ekoi y/so th fwZE fdZsk frnk.  'Skjh skz B{z jZE gkT[Dk' nky e/  ftZu T[j Btkp, T[; dk g[Zso s/ ;kEh  you eo fdzd/. nkyoh sBykj tkb/
                                                                                                                                i[nZos dhnK jZdK NZgdk ;h, T[E/
          fJfsjk; B/ gzi iZfEnk dk fzeo  w[yfb; ykB ico izr B{z ;Zs jzko  wko/ rJ/. izr r[o{ ;kfjp B/ fiZfsnk.  fdB T[BQK seVh fznkcs ehsh.
                                                                                                                                T[BQK dk r[opkDh gq/w th d/yD tkbk
          ehsk j?. gfjb/ iZE/ d/ iZE/dko, GkJh  dh c"i d/ e/ G/i fdZsk. fJZXo f;ZyK  bkj"o d/ febQ/ ftZu'A d' x'fVnK B{z  fznkcs fJzBh oZithA ;h fe ;ko/ BS/
                                                                                                                                ;h. r[o fpbk; gksSkjh S/thA nB[;ko
          bzrkj ih ;B, i' nZr/ tZX e/ bVd/  dh uVQdh ebk dk fzeo r[o fpbk;  eZY fbnkT[D(fiBQK B{z w[rb c"ihnK  ftZu rZ[N j' e/ fvZr gJ/. GkJh fpXh
                                                                                                                                id'A th T[j fe;/ ekoi bJh N[od/,
          ;B. d{i/ iZE/ dh iZE/dkoh GkJh fpXh  gksSkjh S/thA dk fbykoh eodk  B/ f;ZyK e'b'A y'j fbnk ;h) dh ftZfEnk  ih B/ ukphnK eZYhnK, eowukohnK
          uzd ih e'b ;h, fi; dk ezw r[ohbk  j'fJnk efjzdk j?.        sK pj[s jh gqf;ZX j?.         B{z fJZe ewo/ ftZu pzd ehsk s/ x'V/  r[o{ B{z fXnkT[Ad/ s/ okj ftZu r[opkDh
          izr eoBk s/ d[SwDK B{z GkiVK gkJh  fsB e' pki BjhA jw d/Bk.   r[o{ ;o f;Xko, GkJh fdnkb uzd  ;w/s febQ/ dh dhtko s'A Skb wko,  jh gVQh iKd/L
                                          fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
                                          fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
                                          fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
                                          fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
                                                                                                                                   ubs gzE r[opkDh rkt/.
                                                                                                                                   ubs gzE r[opkDh rkt/.
          oZyDk ;h. GkJh fgokDk, i' fe gzikp  ski pki fsB s/ ;G b/Bk  s/ pys wZb B/ ekpb dhnK ;zrsK  gZsD s'A j[zd/ r[o{ ih gk; gjz[u/.  ubs gzE r[opkDh rkt/.
                                                                                                                                   ubs gzE r[opkDh rkt/.
                                                                                                                                   ubs gzE r[opkDh rkt/.
                                           ski pki fsB s/ ;G b/Bk
                                           ski pki fsB s/ ;G b/Bk
                                           ski pki fsB s/ ;G b/Bk
                                           ski pki fsB s/ ;G b/Bk
          d/ fgzv-fgzv s'A tkec ;B, fJ; bJh  14 wJh 1629 B{z bkj"o dhnK  tZb'A G/NK jkzo ehshnK ns/ Bkb  skohy-J/-gzikp ftZu fJ;/ tkosk  idA' T[BQK fJj fvZmk fe r[o{ rqqzE
          T[BQK d/ iZE/ d/ fzzw/ ypoK fbnkT[D s/  c'iK ;qh nzfwqs;o uVQ nkJhnK. w[rb  dZf;nk fe GkJh eo'Vh th d' x'V/  B{z ;zy/g eoe/ fbfynk frnk j?.  ;kfjp dhnk phVK pj[s xZN jB s/
          gjz[ukT[D dk ezw ;h. GkJh fgokrk s/  c"iK dh frDsh 7000 ;h. gfjbh  r[bpkr s/ dbpkr r[o{ ih B{z G/N  GkJh fpXh uzd ih d{ik x'Vk  ;?AuhnK s/ g'EhnK th BjhA fwbdhnK
          T[BQK d/ iZE/ ;g[od o;d gkDh, jfEnko  NZeo GkJh fpXh uzd ih d/ iZE/ Bkb  eoB bJh fbnk fojk ;h sK bkj"o  b?D bJh fco bkj"o nk g[Zi/. fJ;  ns/ r[opkDh gVQB ftZu pj[s
          s/ pko{d gj[zukT[D dk ezw ;h. GkJh  j'Jh. GkJh ih d/ iZE/ B/ c"iK B{z o'e  fty/ nBkfJs T[Zbk B/ y'j bJ/ jB.  tkoh GkJh fpXh uzd ih GkJh p'jV{
                                                                                                                                efmBkJh nkT[Adh j? sK nkg ih B/
          i[mk ih o;kb/ d/ iZE/dko ;B. fJBQK  fbnk s/ r[o{-gksSkj B{z ypo gjz[uk  r[o{ ih B/ Xotk; fdzd/ fejk fe eo'Vh  d/ xo fNe/. GkJh p'jV{ B/ dZf;nk fe  r[o{ jfor'fpzd ih gk; p/Bsh eoe/ S/
          gziK B/ nkgD/ ezw B{z fJ; fdqVsk  fdZsh. GkJh fpXh uzd ih, ish wb  wZb dh G/Nk fpXh uzd nkg/ jh b? nkt/  x'Vk rkfJp j' ikD eoe/ ;'AX/ ykB
                                                                                                                                sh jh T[skok  eoe/ ;?AuhnK fsnko
          Bkb ehsk fe f;ZyK ftZu jo gk;/  B{z Bkb b? e/ c'iK s/ fJzM N[ZN gJ/ fe  rk.              ;ZG y'ihnK s/ Bi{whnK d/ g?o uz[w
                                                                                                                                eokT[D bJh fejk. nkg ih B/ nkgDh
          uVQdh ebk j'D bZrh. GkJh fpXh uzd  Skjh c"iK ftZu ybpbh wZu rJh.  GkJh ih B/ r[o{ dk fJSkok ;wM  fojk ;h. GkJh ih B/ T[; ;w/A 'oktb'
                                                                                                                                fBrokBh j/m ;?AuhnK fby, fbyk e/
          ih d/ iZE/ B/ Bt/A-Bt/A Yzr ngDkJ/  w[yfb; ykB B/ c"iK B{z tzrko  fbnk ns/ r[o{-xo dh ns/ f;ZyK dh  dk o{g Xkfonk s/ febQ/ d/ bkr/ ik
                                                                                                                                tzvhnK. r[o fpbk; gksSkjh S/thA
          s/ r[o{ jor'fpzd ;kfjp ih dh  gkJh fe rkzhU, s[;hA ;{ofwnK dh  nDy ekfJw oZyD fjZs ns/ x'V/  p?m/.
                                                                                                                                ftZu fbfynk j?L
          frqcskoh T[gozs fgzvK ftZu fco-  n"bkd j' s/ Nkeo/ ftZu cehoK dk  tkg; fbnkT[D bJh s[o gJ/. bkj"o  ;'AX/ ykB e'b'A bzfxnK sK GkJh
                                                                                                                                sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
                                                                                                                                sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
                                                                                                                                sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
                                                                                                                                sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
                                                                                                                                sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
          fco e/ r[o{- fgnko B{z ekfJw oZfynk.  N'bk j?, t/yDk e'Jh pZu e/ Bk ikt/,  'GkJh ihtB' d/ xo ik e/ fNekDk  fpXh uzd ih B/ T[; d/ fdb dh rZb
                                                                                                                                  ;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
                                                                                                                                  ;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
                                                                                                                                  ;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
                                                                                                                                  ;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
                                                                                                                                  ;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
          pkpk p[ZYk ih s/ GkJh r[odk; ih  go fJ; 'cehoK d/ N'b/' B/ nfijh izr  ehsk. GkJh ;kfjp ih xkjh dk G/;  dZ; fdZsh. T[j o[Ze e/ rZb ;[DB
                                                                                                                                   fJzM GkJh ih B/ nkgDk ihtB
          nkgDh ftdtsk s/ T[Zuh-T[Zuh   bVh fe e"wh fJfsjk; ftZu ftS/S  XkoB eoe/ o'z ;kc ;[Eo/ xkj dh gzv  bZrk GkJh ih B{z Btkp e'b b?
                                                                                                                                f;Zy ;zrsK dh ;/tk ftZu fpsk fdZsk.
          Sy;hns Bkb ;zrsK T[Zs/ gqGkt  ;EkB gqkgs ehsk. izr d/ d{i/ fdB  pDk e/ febQ/ dh dhtko e'b p?m iKd/  frnk. GkJh ih B/ gfjbK xkjh dk
          gkT[Ad/ s/ GkJh fpXh uzd ih dk iZEk  GkJh fpXh uzd B/ ;[bskB p/r B{z ik  ;B, x'fVnK d/ do'r/ ;A'X/ ykB B/  o'z  BK, fco T[; dk j[bhnk s/ x'Vk b?  GkJh ;kfjp dk Gkd'A ;[dh 3 ;zws
          T[BQK d/ fgzv g[ZiD s'A gfjbK jh  tzrkfonk. ;[bskB p/r B/ pV/ z'o  xkj yohd b?Dk. fJZe fdB GkJh fpXh  ikD dh ;koh soehp dZ;h. GkJh  1695 (nr;s 1638) B{z d/T[ Bro
          YkvhnK B{z Bkb b? e/ ;[:'r tksktoB  Bkb B/z/ dk tko ehsk, go GkJh  uzd ih xkj dh gzv x'fVnK sZe b?  ;kfjp B/ fejk fe fJ; ;w/A fJj  fdjKs j'fJnk. GkJh fpXh uzd ih dk
          pDk fdzdk. nfijk r[o{-i; j'fJnk  fpXh uzd ih pu rJ/ s/ T[BK B/  rJ/. fJ; soQk o'z xkj fbnkT[Ad/ s/  dZ;Dk zok n"yk j? fe x'Vk feZE/ j?,  ihtB fJ; rZb dh fiT[Adh ikrdh
          fe gzikp d/ fgzvK d/ fgzv rtkbhno  nfijk GotK tko ehsk fe ;[bskB  x'fVnK Bz{ gk fdzd/. x'V/ GkJh ih Bk  go i/ T[j jh ;wK j't/, T[;/ soQK jh  fw;kb j? fe ;Zuk r[o{ G?V/ s'A G?V/ pzd/
          g[Zi/ s/ T[ZE/ febQ/ dhnK gqeowK eoe/  p/r vo e/ fgZS/ jZN frnk. GkJh  b gou rJ/ s/ do'r/ T[BQK B{z B'eoh 's/  gfjo/dko nkgDh  EK 's/ j'D sK ;G  dk ihtB gbN e/ oZy fdzdk j?. wkD;
          tkg; g[Zid/. w[j;B ckBh B/ nkgDh  fpXh uzd ih B/ GZid/ B{z 'ekfJo' fejk  jh oZy fbnk. GkJh fpXh uzd ih  e[M dZf;nk ik ;edk j?. oks T[j' jh  s'A d/ts/ sK eh ;fsr[o{ sK 'd?AsK' B{z
          g[;se dfp;skB/ wzkjp ftZu fJ;  s/ T[;B/ w[V e/ fco tko eoB/ S[o{ eo  x'fVnK dh ;/tk eod/ s/ g{oh  N'j th  ;wK nkT[D 's/ g{ok ;Kr T[skfonk  th d/ts/ pDk fdzdk j?.
   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47