Page 42 - Punjab Times March 2021 Edition
P. 42
42
42
42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, wkou 2, f;vBh, wkou 2 2121
42 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, wkou 2 21
42 gzikp NkJhwz, f;vBh, wkou 2, f;vBh, wkou 202121
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
GkJh fpXh uzd ih
GkJh fpXh uzd ih
GkJh fpXh uzd ih
GkJh fpXh uzd ih
GkJh fpXh uzd ih
frnk. eBZJhnk bkb fbydk j? fe
GkJh fpXh uzd ih ;qh r[o{ noiB
fpXh uzd ih d{ih tko fJZe Bi{wh d/
;kfjp ih d/ ;w/A f;Zyh dkfJo/ ftZu
G/; ftZu pkdSkj e'b g[Zik ns/
nkJ/ ;B. T[BQK B{z fJZe f;Zy GkJh
Skjh wfjb d/ d{i/ wekBK B{z izdo/
ndbh ih dh Sy;hns B/ gqGkts
wko e/ d{ik x"Vk th Bmk fbnkfJnk.
ehsk ;h. GkJh ndbh ih B/ T[BQK B{z
GkJh ih B/ x'Vk y'j fbnk ns/ ezX
wkVh ;zrs s'A toi e/ r[o{-;zrs
T[Zs/ uVQk e/ dfonk ftZu Skb wko
bJh gq/fonk ;h. GkJh ekjB f;zx ih
fdZsh. x'Vk r[o{-uoBK ftZu fbnk
BkGk nB[;ko GkJh ndbh ih fgzv
jkzo ehsk. wjkoki B/ GkJh ih B{z
G?Dh (u'bQk ;kfjp) d/ t;Bhe ;B.
Sksh Bkb bkfJnk s/ cowkfJnkL
T[j r[o{ okwdk; ih d/ ;w/A s'A fJZe
fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
fpXh uzd ShBk, r[o{ ek ;hBk.
nksw frnkBh f;Zy ;B, fiBQK dh
shih izr dk ekoB fJj x'V/
S[ZG f;Zfynk d[nkok GkJh fpXh uzd
fbnkT[Dk jh ;h. nBkfJsk T[ZbQk B/
B/ vke/ wkoB dk wkVk Xzdk SZv e/
bZbk p'r s/ T[; d/ Gok ewok p/r B{z
f;Zyh XkoB ehsh. stkohy r[o{ ykb;k
w[rbh p/r s/ pfjb'b yK B[{z dZ; jzko
ftZu frnkBh frnkB f;zx ih fbyd/
dh c'i d/ e/ G/fink, go T[; B{z BEkD/
jB fe id'A GkJh ndbh ih B/ fJ; B{z
d/ n;EkB 's/ eokoh jko j'Jh.
r[o{ noiB ;kfjp ih d/ ;Bw[Zy g/S
p[ZYDSkj dk ukbk ;z[do Skj
ehsk sK fJ; B/ nkgDk g/Sk vke/
fdT[ Bro (n:[ZfXnk) s'A ehosg[o
wkoBk dZf;nk ns/ p/Bsh ehsh fe
nkfJnk. ;[zdo Skj dh, fJ; okw
w?B{z nkgD/ xo dk 'u'o' f;Zy jh pDk
uzdo dh Broh ftZu pj[s wkBsk ;h.
e/ oZy'. r[o{ noiB ;kfjp w[;eok gJ/
T[; B/ id'A ehosg[o fty/ r[o{ jor'fpzd
s/ goT[gekoh ihtB pshs eoB dk
;kfjp ih dk gquko, ofjDh-pfjDh
Tgd/S fdZsk s/ e'Jh wkVk ezw eoB
s/ f;Zyh ihtB fvZmk sK f;Zyh gquko
s'A tofink s/ ;Zu B{z fdqVQ eoe/ gZbQ/
bJh nkgD/-nkg B{z g/S eo fdZsk.
Q pzBQD bJh fejk.
n:[ZfXnk ftZu ;qh okw uzdo d/ GrsK
GkJh ftXh uzd ih dk iBwl fgzv
dk pj[s z'o ;h, fJ; bJh ;[zdo Skj
;[o f;zx, GkJh tZ;D f;zx d/ xo rZb dh rtkjh Goh j?. fdZs/, GkJh fpXh uzd ih B/ nfijk oZyd/. T[j ikD-p[ZM e/ nzMkD pD
d/ efjD 's/ GkJh fpXh uzd ih B{z r[o{
j'fJnk ;h. wjkB e'S ftZu dZf;nk j? r[o{ jor'fpzd ;kfjp dh fojkJh sho ubkfJnk fe T[; dh Sksh ftZu rJ/ sK fe ;ko/ B"eo T[BQK B{z nZbQV
;kfjp B/ gquko fjs n:[ZfXnk G/i
fe T[j GkJh fGZyh d/ g'so/ ;B s/ wroA' GkJh ih B/ r[o{ ih d/ nzr- ik bZrk s/ T[j T[ZE/ jh fvZr frnk. s/ MZbk fijk ;wMD. T[j fJzB/ :wb/ fdZsk.
gfjbk Bkw fpXhnk ;h. tZv/ eZd d/ oZfyne dk ezw ;zGkfbnk. phph e"bK ;[bskB p/r d/ fvZrD Bkb w[yfb; fdZ;D fe osBK iVh ekmh B{z itko n:[ZfXnk tZb iKfdnK okj ftZu
;B s/ db/oh ftZu T[BQK d/ s[Zb e'Jh d/ SoB nkT[D T[gozs bkj"o tZb'A ykB B/ r[o{ ih Bkb f;ZXk Nkeok ehsk s/ weZJh d/ dkD/ efjD s/ pko-pko GkJh ih ;zrsK B{z r[o-;zd/S fdzd/
ftoQbk jh ;h. id'A r[o{ jor'fpzd f;zx jZb/ dh ;zGktBk j'D T[Zs/ GkJh ih B/ s/ ;fsr[o{ ih d/ fJe' tko Bkb jh efjD e/ x'V/ B{z ekmh gkT[D dh eh
;B. n:[ZfXnk Broh ftZu g[Zi e/
ih B/ B'itkB ns/ seV/ r[of;ZyK dh nkgDk v/ok jh fgZgbh ;kfjp eo w[yfb; ykB dk ezw g{ok j' frnk. b'V j?. fJZXo jo oks B{z fJZe tZvk
nkg B/ f;Zyh dk T[gd/S xo-xo
wzr ehsh sK nkg ih ;[o f;zx d/ fbnk ns/ T[BQK d/ iZE/ B/ bkj"o sZe fJ;/ soQK d{ih izr t/b/ GkJh fpXh gZZEo dfonk ftZu ;[ZN fdzd/. dfonk gjz[ukfJnk. GkJh fpXh uzd ih B{z d/
f;oeZY B"itkBK ;w/s d' YkvhnK B{z wkoK wkohnK. g{oh ;{j oZyh s/ uzd d/ iZE/ B/ izr ftZu mbQ gk fdZsh. okth T[; ;w/A feZbQ/ Bkb Neok e/
y e/ ;ko/ efjD bZr// fe r[o{ jor'fpzd
Bkb b? e/ g[Zi/. nzfwqs;o T[Zs/ nuBu/s jwb/ t/b/ GkJh fpXh uzd ih dh eow uzd Bkb iKdk ;h. gfjbK e[ZM fdB sK jbub
;kfjp ih e?;/ ewkb d/ jB fe T[BQK
:'fXnK dh frDsh tZX ikD th r[of;ZyK dh fiZs j'Jh. f;Xh NZeo th j'Jh. eow uzd ikB j'Jh, go ;ZG B/ fJj ;wM fbnk fe
dh S'j Bkb izr ftZu jo f;Zy :'Xk
ekoB T[BQK B{z tZy-tZy iZfEnK ftZu ijKrho dh w"s wro'A bkj"o puk e/ Btkp e'b BZ; frnk s/ T[; B{z dfonkJh ikBto j't/rk, i' febQ/
pD frnk j? s/ frnkB ftZu f;yoK
tzv fdZsk frnk ns/ jo iZE/ dk dopko B{z yZ[bQ fwb rJh s/ T[BQK B/ dZf;nk fe f;Zy E'VQ/ jh ofj rJ/ jB. dh dhtko Bkb NeoKdk j?. fpXh uzd
B{ zS'jD bZrdk j?.
fJZe iZE/dko th fB:s ehsk frnk f;ZyK d[nkok Skjh pkz B{z cVQB B{z T[; B/ GotK jZbk ehsk go fJ; jZb/ ih ;koh sBykj th d{finK T[Zs/
GkJh fpXh uzd ih dk eow, fiZE/
ns/ ekoi y/so th fwZE fdZsk frnk. 'Skjh skz B{z jZE gkT[Dk' nky e/ ftZu T[j Btkp, T[; dk g[Zso s/ ;kEh you eo fdzd/. nkyoh sBykj tkb/
i[nZos dhnK jZdK NZgdk ;h, T[E/
fJfsjk; B/ gzi iZfEnk dk fzeo w[yfb; ykB ico izr B{z ;Zs jzko wko/ rJ/. izr r[o{ ;kfjp B/ fiZfsnk. fdB T[BQK seVh fznkcs ehsh.
T[BQK dk r[opkDh gq/w th d/yD tkbk
ehsk j?. gfjb/ iZE/ d/ iZE/dko, GkJh dh c"i d/ e/ G/i fdZsk. fJZXo f;ZyK bkj"o d/ febQ/ ftZu'A d' x'fVnK B{z fznkcs fJzBh oZithA ;h fe ;ko/ BS/
;h. r[o fpbk; gksSkjh S/thA nB[;ko
bzrkj ih ;B, i' nZr/ tZX e/ bVd/ dh uVQdh ebk dk fzeo r[o fpbk; eZY fbnkT[D(fiBQK B{z w[rb c"ihnK ftZu rZ[N j' e/ fvZr gJ/. GkJh fpXh
id'A th T[j fe;/ ekoi bJh N[od/,
;B. d{i/ iZE/ dh iZE/dkoh GkJh fpXh gksSkjh S/thA dk fbykoh eodk B/ f;ZyK e'b'A y'j fbnk ;h) dh ftZfEnk ih B/ ukphnK eZYhnK, eowukohnK
uzd ih e'b ;h, fi; dk ezw r[ohbk j'fJnk efjzdk j?. sK pj[s jh gqf;ZX j?. B{z fJZe ewo/ ftZu pzd ehsk s/ x'V/ r[o{ B{z fXnkT[Ad/ s/ okj ftZu r[opkDh
izr eoBk s/ d[SwDK B{z GkiVK gkJh fsB e' pki BjhA jw d/Bk. r[o{ ;o f;Xko, GkJh fdnkb uzd ;w/s febQ/ dh dhtko s'A Skb wko, jh gVQh iKd/L
fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
fsB e' pki BjhA jw d/Bk.
ubs gzE r[opkDh rkt/.
ubs gzE r[opkDh rkt/.
oZyDk ;h. GkJh fgokDk, i' fe gzikp ski pki fsB s/ ;G b/Bk s/ pys wZb B/ ekpb dhnK ;zrsK gZsD s'A j[zd/ r[o{ ih gk; gjz[u/. ubs gzE r[opkDh rkt/.
ubs gzE r[opkDh rkt/.
ubs gzE r[opkDh rkt/.
ski pki fsB s/ ;G b/Bk
ski pki fsB s/ ;G b/Bk
ski pki fsB s/ ;G b/Bk
ski pki fsB s/ ;G b/Bk
d/ fgzv-fgzv s'A tkec ;B, fJ; bJh 14 wJh 1629 B{z bkj"o dhnK tZb'A G/NK jkzo ehshnK ns/ Bkb skohy-J/-gzikp ftZu fJ;/ tkosk idA' T[BQK fJj fvZmk fe r[o{ rqqzE
T[BQK d/ iZE/ d/ fzzw/ ypoK fbnkT[D s/ c'iK ;qh nzfwqs;o uVQ nkJhnK. w[rb dZf;nk fe GkJh eo'Vh th d' x'V/ B{z ;zy/g eoe/ fbfynk frnk j?. ;kfjp dhnk phVK pj[s xZN jB s/
gjz[ukT[D dk ezw ;h. GkJh fgokrk s/ c"iK dh frDsh 7000 ;h. gfjbh r[bpkr s/ dbpkr r[o{ ih B{z G/N GkJh fpXh uzd ih d{ik x'Vk ;?AuhnK s/ g'EhnK th BjhA fwbdhnK
T[BQK d/ iZE/ ;g[od o;d gkDh, jfEnko NZeo GkJh fpXh uzd ih d/ iZE/ Bkb eoB bJh fbnk fojk ;h sK bkj"o b?D bJh fco bkj"o nk g[Zi/. fJ; ns/ r[opkDh gVQB ftZu pj[s
s/ pko{d gj[zukT[D dk ezw ;h. GkJh j'Jh. GkJh ih d/ iZE/ B/ c"iK B{z o'e fty/ nBkfJs T[Zbk B/ y'j bJ/ jB. tkoh GkJh fpXh uzd ih GkJh p'jV{
efmBkJh nkT[Adh j? sK nkg ih B/
i[mk ih o;kb/ d/ iZE/dko ;B. fJBQK fbnk s/ r[o{-gksSkj B{z ypo gjz[uk r[o{ ih B/ Xotk; fdzd/ fejk fe eo'Vh d/ xo fNe/. GkJh p'jV{ B/ dZf;nk fe r[o{ jfor'fpzd ih gk; p/Bsh eoe/ S/
gziK B/ nkgD/ ezw B{z fJ; fdqVsk fdZsh. GkJh fpXh uzd ih, ish wb wZb dh G/Nk fpXh uzd nkg/ jh b? nkt/ x'Vk rkfJp j' ikD eoe/ ;'AX/ ykB
sh jh T[skok eoe/ ;?AuhnK fsnko
Bkb ehsk fe f;ZyK ftZu jo gk;/ B{z Bkb b? e/ c'iK s/ fJzM N[ZN gJ/ fe rk. ;ZG y'ihnK s/ Bi{whnK d/ g?o uz[w
eokT[D bJh fejk. nkg ih B/ nkgDh
uVQdh ebk j'D bZrh. GkJh fpXh uzd Skjh c"iK ftZu ybpbh wZu rJh. GkJh ih B/ r[o{ dk fJSkok ;wM fojk ;h. GkJh ih B/ T[; ;w/A 'oktb'
fBrokBh j/m ;?AuhnK fby, fbyk e/
ih d/ iZE/ B/ Bt/A-Bt/A Yzr ngDkJ/ w[yfb; ykB B/ c"iK B{z tzrko fbnk ns/ r[o{-xo dh ns/ f;ZyK dh dk o{g Xkfonk s/ febQ/ d/ bkr/ ik
tzvhnK. r[o fpbk; gksSkjh S/thA
s/ r[o{ jor'fpzd ;kfjp ih dh gkJh fe rkzhU, s[;hA ;{ofwnK dh nDy ekfJw oZyD fjZs ns/ x'V/ p?m/.
ftZu fbfynk j?L
frqcskoh T[gozs fgzvK ftZu fco- n"bkd j' s/ Nkeo/ ftZu cehoK dk tkg; fbnkT[D bJh s[o gJ/. bkj"o ;'AX/ ykB e'b'A bzfxnK sK GkJh
sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
sd fSB ekrd bhJ/ wzrkJ/. ou
fco e/ r[o{- fgnko B{z ekfJw oZfynk. N'bk j?, t/yDk e'Jh pZu e/ Bk ikt/, 'GkJh ihtB' d/ xo ik e/ fNekDk fpXh uzd ih B/ T[; d/ fdb dh rZb
;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
;?AuhnK wB wfj ;[fy gkfJ..
pkpk p[ZYk ih s/ GkJh r[odk; ih go fJ; 'cehoK d/ N'b/' B/ nfijh izr ehsk. GkJh ;kfjp ih xkjh dk G/; dZ; fdZsh. T[j o[Ze e/ rZb ;[DB
fJzM GkJh ih B/ nkgDk ihtB
nkgDh ftdtsk s/ T[Zuh-T[Zuh bVh fe e"wh fJfsjk; ftZu ftS/S XkoB eoe/ o'z ;kc ;[Eo/ xkj dh gzv bZrk GkJh ih B{z Btkp e'b b?
f;Zy ;zrsK dh ;/tk ftZu fpsk fdZsk.
Sy;hns Bkb ;zrsK T[Zs/ gqGkt ;EkB gqkgs ehsk. izr d/ d{i/ fdB pDk e/ febQ/ dh dhtko e'b p?m iKd/ frnk. GkJh ih B/ gfjbK xkjh dk
gkT[Ad/ s/ GkJh fpXh uzd ih dk iZEk GkJh fpXh uzd B/ ;[bskB p/r B{z ik ;B, x'fVnK d/ do'r/ ;A'X/ ykB B/ o'z BK, fco T[; dk j[bhnk s/ x'Vk b? GkJh ;kfjp dk Gkd'A ;[dh 3 ;zws
T[BQK d/ fgzv g[ZiD s'A gfjbK jh tzrkfonk. ;[bskB p/r B/ pV/ z'o xkj yohd b?Dk. fJZe fdB GkJh fpXh ikD dh ;koh soehp dZ;h. GkJh 1695 (nr;s 1638) B{z d/T[ Bro
YkvhnK B{z Bkb b? e/ ;[:'r tksktoB Bkb B/z/ dk tko ehsk, go GkJh uzd ih xkj dh gzv x'fVnK sZe b? ;kfjp B/ fejk fe fJ; ;w/A fJj fdjKs j'fJnk. GkJh fpXh uzd ih dk
pDk fdzdk. nfijk r[o{-i; j'fJnk fpXh uzd ih pu rJ/ s/ T[BK B/ rJ/. fJ; soQk o'z xkj fbnkT[Ad/ s/ dZ;Dk zok n"yk j? fe x'Vk feZE/ j?, ihtB fJ; rZb dh fiT[Adh ikrdh
fe gzikp d/ fgzvK d/ fgzv rtkbhno nfijk GotK tko ehsk fe ;[bskB x'fVnK Bz{ gk fdzd/. x'V/ GkJh ih Bk go i/ T[j jh ;wK j't/, T[;/ soQK jh fw;kb j? fe ;Zuk r[o{ G?V/ s'A G?V/ pzd/
g[Zi/ s/ T[ZE/ febQ/ dhnK gqeowK eoe/ p/r vo e/ fgZS/ jZN frnk. GkJh b gou rJ/ s/ do'r/ T[BQK B{z B'eoh 's/ gfjo/dko nkgDh EK 's/ j'D sK ;G dk ihtB gbN e/ oZy fdzdk j?. wkD;
tkg; g[Zid/. w[j;B ckBh B/ nkgDh fpXh uzd ih B/ GZid/ B{z 'ekfJo' fejk jh oZy fbnk. GkJh fpXh uzd ih e[M dZf;nk ik ;edk j?. oks T[j' jh s'A d/ts/ sK eh ;fsr[o{ sK 'd?AsK' B{z
g[;se dfp;skB/ wzkjp ftZu fJ; s/ T[;B/ w[V e/ fco tko eoB/ S[o{ eo x'fVnK dh ;/tk eod/ s/ g{oh N'j th ;wK nkT[D 's/ g{ok ;Kr T[skfonk th d/ts/ pDk fdzdk j?.

