Page 40 - Punjab Times September 2019 Edition
P. 40
4 4 4 4 40 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw , f;vBh, ;szpo, f;vBh, ;szpo
gzikp NkJhw
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
pkpk ;qh uzd ih wjkoki
pkpk ;qh uzd ih wjkoki
pkpk ;qh uzd ih wjkoki
pkpk ;qh uzd ih wjkoki
pkpk ;qh uzd ih wjkoki
;ot o'wDh irs i/ g{oDw[yk d/
;ot
;ot So'wDh irs i/ g{oDw[yk d/o'wDh irs i/ g{oDw[yk d/
;ot o'wDh irs i/ g{oDw[yk d/o'wDh irs i/ g{oDw[yk d/
;ot wkBe uzd s/ fwjo uzd. fJ; s'A p/dh tzS nZr/ frnkBh frnkB f;zx ih fJ; tkosk B{z fJ; ftu pkpk ;qh uzd ih B{z fwbD rJ/. pkpk ;qh fJfsjk; ftu fieo nkT[Adk j? fe w/tkV dk
Bzd..
Bzd..
Bzd..
Bzd..
Bzd.. uZbh. soQK fbyd/ jB L uzd ih B/ nkg dk ;[nkrs ehsk. fgnko okik wjkokDk gqskg id'A us"V B{z w[V jk;b
r[o{ BkBe ih ek bZy g{s fsnkrh
r[o{ BkBe ih ek bZy g{s fsnkrh
r[o{ BkBe ih ek bZy g{s fsnkrh
sk; gk; ww pzdBk, ikek Bkw ;qh
sk; gk; ww pzdBk, ikek Bkw ;qh
sk; gk; ww pzdBk, ikek Bkw ;qh ;qh r[o{ BkBe d/t ih n;{tdh 10 ;zws r[o{ BkBe ih ek bZy g{s fsnkrh Bkb puB fpbk; j'J/. eoB bJh ;zxoS eo oj/ ;B sK pkpk ;qh uzd
r[o{ BkBe ih ek bZy g{s fsnkrh
sk; gk; ww pzdBk, ikek Bkw ;qh
sk; gk; ww pzdBk, ikek Bkw ;qh
gos ;fs nftX{s..
uzd..
uzd.. 1596 B{z eoskog[o ;fseosko ftu bhB j' gos ;fs nftX{s.. pkpk ;qh uzd ih B/ r[o{ ih B{z g[ZfSnk, ih ekmhnk tkV s'A tkfg; nkT[Ad/ jJ/ wjkokDk
gos ;fs nftX{s..
uzd..
uzd..
uzd..
gos ;fs nftX{s..
gos ;fs nftX{s..
;h; iNk ek w[eN j? w;se ;j? uzd..
x'Vk fJe gzi ;" o[g:k G/N dJh j'fJ
;h; iNk ek w[eN j? w;se ;j? uzd..
;h; iNk ek w[eN j? w;se ;j? uzd..
x'Vk fJe gzi ;" o[g:k G/N dJh j'fJ
;h; iNk ek w[eN j? w;se ;j? uzd..
;h; iNk ek w[eN j? w;se ;j? uzd.. rJ/. pkpk ;qh uzd ih pkom fgzv s'A ube/ nkJ/ x'Vk fJe gzi ;" o[g:k G/N dJh j'fJ ''nkg ih d/ fesB/ ;kfjpikd/ jB.'' B{z fwb/ ns/ T[BQK B{z vN/ ofjD dk T[gd/S
x'Vk fJe gzi ;" o[g:k G/N dJh j'fJ
x'Vk fJe gzi ;" o[g:k G/N dJh j'fJ
fjod/ w/ nke/ p;', ;qh r[o{ BkBe i's sK ;Zuyzv ubh rJh ;h, ;oho fgnk ;h. y[ifb:k.. r[o{ ih B/ fejk, ''nekb g[oy d/ pyS/ j'J/ fdsk. nkgDh ;kX GkSk ftu c[owkfJnk, fiZs
fjod/ w/ nke/ p;', ;qh r[o{ BkBe
fjod/ w/ nke/ p;', ;qh r[o{ BkBe
fjod/ w/ nke/ p;', ;qh r[o{ BkBe
fjod/ w/ nke/ p;', ;qh r[o{ BkBe
y[ifb:k..
y[ifb:k..
y[ifb:k..
y[ifb:k..
;qh uzd spfrok T[ukjh ekfj pYkJh
;qh uzd spfrok T[ukjh ekfj pYkJh
Bzd..
Bzd..
Bzd.. pkpk ;qh uzd ih B/ nkfynk, ''fgsk ih fJe ;qh uzd spfrok T[ukjh ekfj pYkJh gzi g[Zso jB.'' jko sK gqG{ dh fJZSk T[s/ fBoGo j?. go S[G
;qh uzd spfrok T[ukjh ekfj pYkJh
Bzd..
Bzd..
;qh uzd spfrok T[ukjh ekfj pYkJh
dkjVh Gkoh..
dkjVh Gkoh..
BkBe ;[s ;qh uzd ih, dhBk pX{
BkBe ;[s ;qh uzd ih, dhBk pX{ fdB tk;s/ nk e/ doSB fdU.'' dkjVh Gkoh.. pkpk ih B/ fejk, ''fJj ;ko/ e'b oZyD/ ;zebg ns/ Xow dh oZfynk bJh pbh d/D dk
BkBe ;[s ;qh uzd ih, dhBk pX{
dkjVh Gkoh..
dkjVh Gkoh..
BkBe ;[s ;qh uzd ih, dhBk pX{
BkBe ;[s ;qh uzd ih, dhBk pX{
ntsko..
ntsko.. r[o{ BkBe d/t ih fc/o ;Zuyzv s'A nk e/ okwdk; r[ofBwo j' j? efjT{ nkg ;/ jB iK e'Jh ;kB{z th d/Dk j?.'' ;kj; fi; ftnesh ftu j? T[; T[s/ JhSto
ntsko..
okwdk; r[ofBwo j' j? efjT{ nkg ;/
okwdk; r[ofBwo j' j? efjT{ nkg ;/
okwdk; r[ofBwo j' j? efjT{ nkg ;/
okwdk; r[ofBwo j' j? efjT{ nkg ;/
ntsko..
ntsko..
;kX{ i' j?..
;kX{ i' j?..
GrsB e/ fjod/ p;?, ;zsB g{okB
GrsB e/ fjod/ p;?, ;zsB g{okB
GrsB e/ fjod/ p;?, ;zsB g{okB ;oho ftu gqt/S ehsk fejk, ''wzr' eh wzrDk ;kX{ i' j?.. r[o{ ih B/ fejk, ''fJj ;kvk tvk dh feogk j[zdh j?.
GrsB e/ fjod/ p;?, ;zsB g{okB
;kX{ i' j?..
;kX{ i' j?..
GrsB e/ fjod/ p;?, ;zsB g{okB
nXko..
nXko..
nXko.. j?<'' T[Be/ uoB gq';B/ ekoB fJw efj br/ ;kfjpikdk r[ofdsk ;kv/ Bkb jh j? nkg ih pkpk ih dk d/jKs 15 nZ;{ ;zws 1669
nXko..
T[Be/ uoB gq';B/ ekoB fJw efj br/
T[Be/ uoB gq';B/ ekoB fJw efj br/
T[Be/ uoB gq';B/ ekoB fJw efj br/
T[Be/ uoB gq';B/ ekoB fJw efj br/
nXko..
uoB sfj MkoB..
pkpk ;qh uzd ih dk iBw Gkdo'A ;[dh B"wh pkpk ;qh uzd ih B/ nkfynk, '';kv/ gk; uoB sfj MkoB.. dh ;/tk bJh jkfio j?.'' B{z j'fJnk. pkpk ;qh uzd ih dh T[wo 118 ;kb
uoB sfj MkoB..
uoB sfj MkoB..
uoB sfj MkoB..
;qh uzd y[; j'fJ T[ukok fJ;h s/ok
;qh uzd y[; j'fJ T[ukok fJ;h s/ok
;qh uzd y[; j'fJ T[ukok fJ;h s/ok
;qh uzd y[; j'fJ T[ukok fJ;h s/ok
1551 fpeowh B{z ;qh r[o{ BkBe d/t ih d/ xo oj'.'' ;qh uzd y[; j'fJ T[ukok fJ;h s/ok fJj ;[D e/ pkpk ;qh uzd ih B/ ;/bh N'gh dh ;h. nkg ;koh T[wo pkb pqfjwukoh oj/.
xo b[fNU jwkok..
xo b[fNU jwkok..
xo b[fNU jwkok..
wksk ;[byDh dh e[y'A ;[bskBg[o b'Xh fty/ r[o{ ih B/ nkfynk, ''T[d'A finkdk wzr xo b[fNU jwkok.. ;qh r[ofdZsk ih B{z d/ e/ fejk, ''r[o rZdh sK nkg ih B/ ;koh T[wo ofjD bJh e'Jh e[Nhnk
xo b[fNU jwkok..
i' pkeh Eh npe[M w' g? ShB bJh
i' pkeh Eh npe[M w' g? ShB bJh
i' pkeh Eh npe[M w' g? ShB bJh
i' pkeh Eh npe[M w' g? ShB bJh
j'fJnk. iBw ;w/A ;[Bfjoh tkb, ezB ftu wk; b?Adk sK finkdk ofj ;ed/ ;h go j[D T[ZBk i' pkeh Eh npe[M w' g? ShB bJh gfjbK jh s[jkv/ xo ftu j? ;kv/ gk; E'Vk BjhA pDkJh. ;z;ko ftu ofjzfdnK th ;z;ko s'A
dhnK w[zdoK s/ sB fpG{sh e[dosh ;h. jh ;wK ofjDk fisBk wzfrnk ;h.'' :'jh s[w ;' g?.. fijk sg s/ cehoh ;h fJj Gh b? bt' nkg ih fBob/g oj/.
:'jh s[w ;' g?..
:'jh s[w ;' g?..
:'jh s[w ;' g?..
:'jh s[w ;' g?..
nzfwqs fgnkbk T[fde wB dfJnk..
nzfwqs fgnkbk T[fde wB dfJnk..
nzfwqs fgnkbk T[fde wB dfJnk..
nzfwqs fgnkbk T[fde wB dfJnk..
;[bskBg[o b'Xh ftu y[ShnK j'D brhnK. pkpk ;qh uzd ih B/ nkfynk, ''r[orZdh sK pkpk ;qh uzd ih B/ tvh T[wo sg s/i r[o{ dh G/N eod/ jK.'' T[; fdB s'A pkpk r[ofdsk nzfwqs fgnkbk T[fde wB dfJnk..
i' ght? fBowb GfJnk..
i' ght? fBowb GfJnk..
i' ght? fBowb GfJnk..
i' ght? fBowb GfJnk..
bywh dk; dk iBw 1553 fpeowh B{z j'fJnk. ;/te B{z d/ fdZsh, ;kB{z eh fdZsk<'' g[Zso s/ wkD s/ gqhfynk d/ fynkb Bkb fejk, ih pkpk ;qh uzd ih d/ ikBShB pD rJ/. i' ght? fBowb GfJnk..
fJVk w/ nkt/ fgzrbk w/ ikt/..
fJVk w/ nkt/ fgzrbk w/ ikt/..
fJVk w/ nkt/ fgzrbk w/ ikt/..
fJVk w/ nkt/ fgzrbk w/ ikt/..
bywh dk; frqj;Eh ;h, fJe fdB fSeko y/v r[o{ ih B/ fejk, ''rZdh s/ jZe fi;dk ;h ''g[oyk dkjVh feT[A tXkJh j'Jh j?.'' GkJh ;zs'y f;zx ih ;{oi gqekS ftu fJVk w/ nkt/ fgzrbk w/ ikt/..
;[ywBk e/ xo ;fji ;wkt/..
;[ywBk e/ xo ;fji ;wkt/..
;[ywBk e/ xo ;fji ;wkt/..
e/ nkJ/ Bkb w'J/ j'J/ fjoB B{z Gh b? nkJ/. pkpk T[;B{z fwb frnk go s[jkvk th ;fseko j't/ r[o{ ih B/ itkp fdsk, ''nkg ih tor/ fbyd/ jB L- ;[ywBk e/ xo ;fji ;wkt/..
;[ywBk e/ xo ;fji ;wkt/..
r[o npBk h y/b oukfJnk..h y/b oukfJnk..
r[o npBk
r[o npBkSh y/b oukfJnk..h y/b oukfJnk..
r[o npBk
pkb{ j;Bk c{bg[B r'Adk no
pkb{ j;Bk c{bg[B r'Adk no
pkb{ j;Bk c{bg[B r'Adk no
pkb{ j;Bk c{bg[B r'Adk no
;qh uzd ih B/ nkfynk fSeko y/vDk mhe BjhA. rk eokwks dh pyfSS ehsh.'' wjKg[oSK d/ uoB MkVB bJh.'' fejk jh BjhA pkb{ j;Bk c{bg[B r'Adk no r[o npBk h y/b oukfJnk..
nrw fBrw ek gzE pskfJnk..
nrw fBrw ek gzE pskfJnk..
fBod'S ihnK dh ikB iKdh j? s[jkB{z fJ;dk r[o{ nwodk; ih 21 tko rzrk d/ fJSBkB pbfe dkjVh cVe/ uoB MkVB br/. nbw;s.. nrw fBrw ek gzE pskfJnk..
nbw;s..
nbw;s..
nbw;s..
nrw fBrw ek gzE pskfJnk..
nbw;s..
nrw fBrw ek gzE pskfJnk..
w[y T[dk;h fJj GJ/ pjo' ;kX
w[y T[dk;h fJj GJ/ pjo' ;kX
w[y T[dk;h fJj GJ/ pjo' ;kX
;qh uzdo r[o GJ/ T[dk;h..
;qh uzdo r[o GJ/ T[dk;h..
;qh uzdo r[o GJ/ T[dk;h..
b/yk d/Dk gt/rk. T[E/ nwbK Bkb fBp/V/ j[zd/ eoB rJ/. rZdh s/ fpokiwkB j' e/ shoEK dh r[o{ noiB d/t ih th pkpk ;qh uzd d/ gk; w[y T[dk;h fJj GJ/ pjo' ;kX ;qh uzdo r[o GJ/ T[dk;h..
w[y T[dk;h fJj GJ/ pjo' ;kX
;qh uzdo r[o GJ/ T[dk;h..
nBGT[ frnkB ehB gqek;h..
nBGT[ frnkB ehB gqek;h..
nBGT[ frnkB ehB gqek;h..
nBGT[ frnkB ehB gqek;h..
;w;s..
jB. fJj ;[D e/ bywhdk; B/ x'Vk fsnko :ksok ehsh. r[o{ ih tk;s/ ;G s'A tZvk shoE pkom fgzv nkJ/. r[o g[Zso j'D eoe/ wkD ehsk ;w;s.. nBGT[ frnkB ehB gqek;h..
;w;s..
;w;s..
;w;s..
ehsk, nkgDh fJ;sqh s/ pkbe Xow uzd B{z r[o{ BkBe ih dk v/ok pkpk BkBe nkJ/ fco r[opkDh dh ftuko ehsh. ;[ywBh dh ;skothA pkpk r[ofdsk ih s'A nr/ f;Zyh d/ gqukoe w[orkph gkDh ftu ofjzdh j? go T[;d/
x'V/ s/ ngD/ fgS/ fpmk e/ efjD br/, ''w?A j[D pkom fgzv pkpk ;qh uzd ih B{z fwb/, pkpk w'jB n;Ngdh pko/ fejk, pkpk ;qh uzd ih B/ ;b'e T[dk;h ub/ jB. T[dk;hnK d/ uko X{zJ/ S/ yzG BjhA fGid/, ewb dk c[Zb fuZeV ftu
jh ;Zuyzv ik e/ b/yk d/ nkT[Adk jK. J/Bk nky ih Bkb ;B. r[o{ nwodk; ih pkpk ;qh uzd ih T[ukoB ehsk. pyfSSK jB fiBQK ftu'A pkb{ j;Bk s/ j[zdk j? go fuZeV s'A T[Zuk j[zdk j?. fJ;/ soQK
e/ x'V/ ;D/ nekS tZb T[vkoh bk fdsh. id gk; 14 fdB oj/. ;qh r[o{ okwdk; ih dh T[gwk nkfd ;u[ i[rkfd ;u[ j? fG ;u[ BkBe nbw;s d/ d' X{J/ jB fJj ;ko/ pkpk ;qhuzd wjKg[oy ;z;ko ftu nkT[Ad/ jB go ;z;ko s'A
pkpk ;qh uzd ih B/ T[skjK tb t/fynk sK x'Vk ;[D e/ fgzv pkom s'A pkpk ;qh uzd ih nzfwqs;o j';h Gh ;u[.. ih dh Sky ftu jB. fBob/g ofjzd/ jB. iBw woD d/j{ wfj Bkjh
4 i'iB T[go ik u[Zek ;h. pkpk ih B/ fJedw nkJ/, pkpk ih d/ Bkb T[BQK dk ;/te GkJh fJj Gh r[o{ ih B{z pkpk ih B/ nkfynk nkg pkpk ;qh uzd ih B/ oki/ wjkoki/ B{z T[gd/ iB go T[gekoh nkJ/..
4 i'iB pKj T[uh eoe/ Xow uzd pkbe B{z r'dVhnk th ;h. r[o{ ih B/ nkg ih dk ;[nkrs ih y[d ;woZE j'. S fdZsk. r[o{ BkBe d/ tZv/ ;g[Zso pkpk ;qh pkpk ;qh uzd ih ;z;ko d/ Gb/ tk;s/ nkJ/
bkj e/ Xosh s/ b? nKdk. Xow uzd B/ gkbDk ehsk. pkpk ih s/ r[o{ ih d/ puB fpbk; j'J/, r[o{ jor'fpzd ;kfjp fJe tko pkom fgzv uzd ih d/ ihtB ufoZso s'A th gqrN jz[dk j?. ns/ ;z;ko s'A fBob/g oj/.
ehsh s/ Skdh ehsh. Xow uzd d/ d' bVe/ j'J/
r'ftzd GiB eh wfs j? j'ok..
r'ftzd GiB eh wfs j? j'ok..
r'ftzd GiB eh wfs j? j'ok..
r'ftzd GiB eh wfs j? j'ok..
r'ftzd GiB eh wfs j? j'ok..
;ck 39 dk pkeh
;ck 39 dk pkeh
;ck 39 dk pkeh
;ck 39 dk pkeh j/m fby/ Spd ftZu r[o{ noiB w'j ftZu cf;nk oj/ go nkgD/ ;oho T[Zs/ SoB s'A fpBQK ed/ fe;/ B/ T[Zuh nkswe j[zdhl ssekb/- ibdh jhl ;fs-;Zul
;ck 39 dk pkeh
d/tfsnK nZr/ G/Nk bJh Bk jh w?A ;kfjp T[gd/S eod/ jB fe i/ wB ftSB{-Grsh d/ fujB pDkT[Adk oj/ sK nt;Ek gqkgs BjhA ehsh. nkgD/ wB ;wkb/-;wkfb, ;zGkb e/.
c[Zb-gZs/ s'Vdk jK, Bk w?A fe;/ d/th d/ wkfJnk d/ w'j ftZu cf;nk oj/ ns/ fJ; sohe/ Bkb fe;/ iht B/ Gh gqG{dk d/ fgZS/ s[oB tkbk iht i' Gh Xkofwe noEL j/ GkJh! gqwkswk dk GiB
ts/ dh g{ik eodk jK feT[Afe w?B{z gsk ftSB{-Grsh d/ fujB nkgD/ ;oho T[Zs/ fwbkg jk;b BjhA ehsk.¡. ojkT[. eow eodk j? T[; d/ fJj ;ko/ Xkofwe eoB tkbh neb j'o fe;w dh j[zdh j?.
j? fe gqG{ dh pzdrh s'A fpBQK fe;/ d/th- pDkT[Adk oj/ sK fJ; sohe/ Bkb fe;/ j/ GkJh! i/ wB ftZu eq'X fNfenk oj/ eqw ftnoE jh iKd/ jB, fit/A o/s d/ T[; GiB ftZu ftyktk BjhA j[zdk. i/
d/ts/ dh g{ik ftnoE j?. iht B/ gqG{ dk fwbkg jk;b BjhA ehsk. jzeko tZf;nk oj/, go eJh Xkofwe o;wK xo dk fBSkB fwN iKdk j?. gqkDh gqwkswk dk Bkw BjhA ;[Ddk, i/
w?A nkgD/ ;fsr[o{ nZr/ f;o gqGksh wjbk • .. d/ fybko/-fybko e/ iht d/t g{ik eod/ j/ GkJh! fi; iht T[Zs/ gqwkswk gqkDh gqwkswk d/ Bkw tb'A p'bk ofjzdk
fBtkT[Adk jK. ;fsr[o[ B{z jh ;dk gq;zB wB wfj eq'X[ wjk njzekok.. ofjD i/ shoE-nkfd T[Zs/ fJSBkB eo dfJnktkB j' ikt/, T[; B/ r[o{ dk puB j? sK T[; gqkDh d/ pkjob/ Xkowe eow
eodk jK . ;fsr[o[ dh fJ; ;/tk Bkb g{ik eofj pj[s[ fp;Ekok.. e/ ;oho T[Zs/ Xkofwe fujBK d/ fBSkB nkgD/ gZb/ pzBQ fbnk j?. go fJj' fijk ns/ ftykt/ fJ; soQK jh jB fit/A ;Zg
jh gqG{ dh jz{oh ftZu i[V e/ ;[y wkDdk efo fJ;BkB[ sfB ueq pDkJ/.. bkJ/ ikD, fJ; soQK th ed/ wB s'A ftekoK iht eq'VK ftZu'A e'Jh ftobk jh t/yD B{z wkoB Eh tikJ/ ;Zg dh y[Zv B{z jh
jK. nzso eh wb[ ep jh B ikJ/ ..¡.. dh w?b d{o BjhA j[zdh. ftZu nkT[Adk j?. e[ZfNnk iKdk j?. go i/ ;Zg dh y[Zv B{z
b'e nkyd/ jB Grs epho gkrb fJs[ ;zifw gqG[ feB jh B gkfJnk.. j/ GkJh! fijV/ iht ekwkfde gziK j/ BkBe ! w?A sK fJj' fij/ r[ow[yK jh e[ZNd/ ojhJ/ sK fJ; soQK ;Zg BjhA
j' frnk j? feT[Afe Bk w?A fsbe nkfd GrT[sh w[dqk wB[ w'fjnk wkfJnk d/ tZ; ftZu ofj e/ gkg eod/ ofjzd/ jB, dh ;zrs ftZu jh ;z;ko-;w[zdo s'A gko wodk. fJ;/ soQK pkjob/ eowK ns/
bkT[Adk j? ns/ Bk jh c[Zb gZs/ b? e/ ..¡.. ojkT[.. fco fe;/ shoE T[Zs/ fJSBkB eoe/ nkyd/ bzxdk jK. Xkowe fuBQK Bkb oZp iht d/ tZ; ftu
fe;/ wzdo ftZu G/N eodk jK go w/o/ gkg eofj gzuK e/ pf; o/.. jB fe ;kv/ ;ko/ gkg bfj rJ/ jB go j/ GkJh! i/ wZE/ dk Gkr ikr gt/ BjhA nkT[Adk.¡. ojkT[.
fdb dk G/s j/ gqwkswk! s{z nkg ikDdk shofE BkfJ ejfj ;fG T[so/.. w[V w[V T[j jh gkg eod/ ofjzd/ jB sK sK nfij/ r[ow[yK dk doSB j[zdk j? fijVk iht shoE nkfd s/ fBok
j?. pj[fo ewktfj j'fJ fB;ze.. T[j shoE-fJSBkB T[BQK B{z iwoki s'A fi; Bkb gqkDh nkg gko bzxdk j?, fgzvk X' e/ nzdobk wB ftekoK Bkb
nrb/ Sb'e ftZu r[o{ BkBe ;kfjp iw g[fo pKfX yo/ ekbze ..¢.. puk BjhA ;edk ns/ ehs/ gkgK d/ ekoB nkgD/ ;ko/ gotko B{z Gh gko bzxk b?Adk w?bk jh oZydk j? T[j iht d't/A b'e ns/
B/ th fJj jh rZb ;wMkJh j? fe n;hA t/ x{xo pkfX piktfj skbk.. T[j iwoki d/ tZ; ftZu ngVkJ/ iKd/ j?. ojkT[ d{ik.¢. gob'e rtk b?Adk j?. fJ; b'e ftZu
jbV BjhA pDBk. fe;/ Bkb X'yk iK nzsfo egN[ fcofj p/skbk.. jB. fJ; b/y dh ;wkgsh n;hA r[o{ ofjzfdnK j'fJnK iht ekw-tkSBk, eq'X,
foStsy'oh BjhA eoBh. nkgDh o'zh nkg towh wkoh ;kg[ B w{nk.. j/ GkJh! fijV/ iht x[zxo{ pzBQ e/ noiB ;kfjp fJ; j/m fdZs/ Spd Bkb w'j nkfd ftZu cf;nk ofjzdk j? ns/
;[uZi/ Yzr Bkb ewkT[Dh j?. fJ; ewkJh gqG[ ;G feS[ ikB? fifB s{ ehnk fe;/ w{osh nZr/ iK ok; nkfd ftZu skb eod/ jK fi; ftZu T[gd/S eod/ jB nrKj gob'e ftZu ik e/ jNe'o/ b? b?
ftu'A b'VQtzdK dh ;jkfJsk th eoBh j? ..£.. tikT[Ad/ jBl skb-f;o BZud/ jB, go fe gqwkswk dk GiB neb Bkb jh e/ o'Adk j?.
ns/ nkgDh N/e ns/ Go';k e/tb fJZe g{zno skg r/oh e/ p;sqk.. T[BQK d/ wB ftZu mZrh ns/ co/p j?, T[j ehsk ik ;edk j?. gqwkswk d/ T[; fi; iht B/ fsnkr d/ G[b/y/ ftZu
oZp s/ oZyDk j?. ngdk ek wkfonk frqj s/ B;sk.. iht n;b ftZu ;jh ihtB-skb s'A y[zM/ GiB ftZu e'Jh ftyktk, g{ik ns/ eqw- o'zh dh ykso wkfJnk ewkT[D dk T[Zdw
;b'e wL ¡.. d/;[ S'fv god/;fj XkfJnk.. j'J/ jB. fJj sK fJ; soQK j? fit/A i/ ;Zg eKv nkfd BjhA j[zdk. SZv fdZsk T[j t/jbV iht Grsh dh
frnkB ftj{Dk rkt? rhs.. gzu uzvkb Bkb/ b? nkfJnk..¤.. dh y[Zv pzd eo fdZsh ikt/ sK T[; y[Zv nk;k wjbk • .. edo Gh BjhA ikD ;edk.
G[y/ w[bK xo/ w;hfs.. ekB cokfJ fjokJ/ N{ek.. ftZu ofjD tkbk ;Zg BjhA wodk. j/ pkjo[ X'fJ nzso[ wB[ w?bk d[fJ mT[o fijVk iht t/d, Sk;so nkfd
wyN{ j'fJ e? ezB gVkJ/.. xfo xfo wKr? fsqgsktB s/ u{ek.. GkJh! fi; gqwkswk B/ s?B{z g?dk ehsk j? ng[B/ y'J/.. Xow-g[;seK B{z e/tb pfj;K ftZu jh
ceo[ eo/ j'o[ ikfs rtkJ/.. pfBsk S'fv pd Bdfo go Bkoh.. T[j s/o/ fdb dh jo/e rZb ikDdk j?. Jhjk ekfw eq'fX w'fj ftnkfgnk tosDk S[o{ eo fdzdk j? T[j iht
r[o[ gho[ ;dkJ/ wzrD ikfJ.. t/f; B gkJhn? wjk d[fynkoh ..•.. j/ GkJh! fijVk iht X{DhnK nkr? w[f; w[f; o'J/..¡.. nkswe ihtB dh n;bhns B{z BjhA
sk e? w{fb B brhn? gkfJ.. p'b? Bkjh j'fJ p?mk w'Bh.. sgkT[Adk ofjzdk j?, r/oh-ozr/ eZgV/ gkJh r'ftzd GiB eh wfs j? j'ok.. ;wMdk.
xkfb ykfJ feS[ jEj[ d/fJ.. nzsfo ebg GtkJhn? i'Bh.. fcodk j? T[AM fe;/ fpgsk dk wkfonk towh wkoh ;kg[ B woJh Bkw[ B T[j iht gqwkswk d/ fwbkg B{z ;wM
BkBe okj[ gSkDfj ;/fJ ..¡.. nzB s/ ojsk d[y[ d/jh ;jsk.. nkgD/ xo'A GZi iKdk j?l nkgDk d/S ;[BJh v'ok ..¡.. ojkT[.. BjhA ;edk.
gzBK ¡¢¤• j[ew[ B p{M? ftnkfgnk wwsk ..¦.. SZv e/ j'o d/SK ftZu GNedk fcodk j?, wkfJnk eh feofs S'fv rtkJh fit/A e'Jh y'Nk o[gfJnk id'A ;okcK
noEL gzfvs dk fJj jkb j? fe fpB[ ;fsr[o feB? B gkJh gow nfijk iht ekwkfde gzi uzvkbK B{z sK Grsh ;ko B ikB?.. dh Bzo g?Adk j? sK T[; dk y'N gosZy
gqwkswk dk GiB sK eodk j? go nkg rs/ .. nkgD/ nzdo Bkb jh bJh fcodk j?. p/d ;k;sq eT[ soefB bkrk ss[ fdZ; g?Adk j?l T[;/ soQK fijVk iht
;wM s'A ;ZyDk j? Gkt fJ; GiB ns/ g{Sj[ ;rb p/d f;zfwqs/.. j/ GkJh! fijVk iht nkgD/ tb'A SKsh i'r[ B gSkB? ..¢.. nkgD/ nzdo'A sK ftekoh j?, go pkjo'A
rkT[D B{z T[j o'zh dk t;hbk pDkJh wBw[y eow eo? nikJh.. dh ykso ezB gVtk e/ i'rh pD iKdk T[xfo rfJnk i?;k y'Nk Yp{nk Xkowe G/y Xkodk j? T[j iht gqwkswk
oZydk j? fiBQK Bkb T[; dh ;wM T[Zuh fiT[ pkb{ xo mT[o B mkJh..§.. j?, go g/N dh G[Zy fwNkT[D bJh j'oK d/ Bdfo ;okck nkfJnk.. s'A nkgDk nzdobk y'N b[ek BjhA ;edk.
BjhA j' ;eh. fi; B' GJ/ r['fpzd dfJnkbk.. xo o'NhnK wzrdk fcodk j? T[j iht ;r'A nzsoikwh ;G[ feS[ ikB? T[; s/ jo/e fdb dh ikDB tkbk gqwkswk iht
G[Zy d/ wko/ j'J/ w[ZbK dh w;hs Gh r[o ek puB[ fsfB pkfXU gkbk.. fsqgsh s'A tKfink ofjzdk j?. i' iht ejk SgkfJnk..£.. dh jo/e eos{s ikDdk j?.
o'zh dh ykso jh j? Gkt w[ZbK B/ Gh pKr e'fN wX/ e'Jh ;zs[ fdykfJnk.. nkgDh fJ;sqh SZv e/ gokJh fJ;sqh tZb e{fV egfN pzfu fBzw[Bhnkdk fpBf; iht dh fJ; ;z;ko ftZu fzzdrh pj[s
Bwkz nkfd B{z o'Nh dk t;hbk pDkfJnk BkBe[ fsB e? ;zfr sokfJnk.. ®.. G?Vh fBrkj oZydk j? T[; dh fsqgsh BjhA rfJnk ssekb/.. E'VQh j? go fJj iht wkfJnk d/ w'j ns/
j'fJnk j?. i/ j't? Gkr[ sk do;B[ gkJhn?.. j[zdh. ;fs ;fs ;fs BkBfe efjnk ngB? mZrh-co/pkz ftZu nkswe ihtB b[Nk
shik fJe j'o i'rh j? i' jZv-jokwh nkfg so? ;G[ e[Nzp[ sokJhn? ..¡.. j/ GkJh! fBo/ Xkofwe gfjokt/ Bkb fjod? d/y[ ;wkb/.. gzBK £®¡ e/ pVh S/sh nkswe w"s/ wo iKdk j?.
ezB gVtk e/ ceho pD iKdk j? ns/ ojkT[ d{ik..¢.. ã gzBk 1348ä gqwkswk BjhA fwbdk. fJ; soQK ;r'A fizd gd noEL pkjo[-;ohol y'J/-rtk r[o{ BkBe ;kfjp d/ gzt/A ;o{g, r[o{
ngDh e[b dh nDy rtk p?mdk j?. gd noEL fp;Ekok-fybkokl fJs[ pj[s d[yh j[zdh j?. bt/l Jhjk-fJE/, fJ; ;z;ko ftZu, ekfw- noiB ;kfjp B/ fJj rZb :ehBh s"o
T[AM sK nkgD/-nkg B{z r[o{ gho ;zifw-fJ; sohe/ Bkbl feB jh- fe;/ j/ GkJh! fijVk iht nkswe SKsh ekw ftZul ftnkfgnk-cf;nk fojkl s/ ;Zu ejh j? fe j/ GkJh! s{z gqwkswk d/
nytKdk j? go o'Nh do-do wzrdk B/ Ghl GrT[sh w[dqk-ftSB{-Grsh d/ tk;s/ w'BXkoh pD iKdk j? T[;d/ nzdo nkr?-gob'e Gkt gokJ/ d/S ftZul w[f; Bkw B{z nkgD/ fjod/ ftZu t;k e/
fcodk j?. ni/j/ pzd/ d/ ed/ th g?ohA Gkt fujB, x{xo-x[zxo{l towh-;Zg dh y[Zvl ekwBk sK fNeh ofjzdh j? fi; d/ ekoB w[f;-jNe'o/ b?-b? e/l wfs-;wM ns/ gqwkswk B{z nkgD/ nzdo tZ;dk d/y.
wro BjhA bZrDk ukjhdk feT[Afe T[j wkoh-pzd eo fdZshl ngdk-fpgskl T[j eJh i{BK ftZu T[j GNekfJnk iKdk nebl j'ok-j'o fe;w dhl towh-y[Zvl fJj jh nkswe ihtB j? ns/ fJj jh
nkg jh oZph o;s/ s'A y[zfMnk j'fJnk j?. cokfJ-gVtk e/l fjokJ/-sZedk fcodk j?. nzB ykD s'A goj/z eoB tkbk iht v'ok-p'bkl feofs-fwjBsl ;ko-;wMl wB[Zyk ihtB dk ;jh wB'oE j?.
i' iht fwjBs dh ewkJh eoe/ j?l N{ek-N[Zeo, w'Bh-w'BXkohl gow rs/ nkgD/ ;oho T[Zs/ d[Zy jh ;jkodk j?. eT[-B{zl soeB bkrk-soe Gkt nkU ;ko/ gkyzvK ns/ Xkowe
nkg yKdk j? ns/ T[; ewkJh ftZu'A e[ZM -;G s'A T[Zuh nkswe nt;Ekl pkb{-o/ id sZe iht gqwkswk dh ozk B{z BjhA pfj;D bZr fgnkl ss[-n;bhnsl ftykftnK B{z SZv e/ fJZe nekb-g[oy
j'o b'VQtzd ihtK dh Gh ;jkfJsk eodk sl mT[o mk-fEZskl gkbk-gZb/. e'fNl wX/ ;wMdk, wkfJnk dh wwsk ftZu cf;nk i'r[-fwbkgl Yp{nk-uKdh dk o[gfJnkl d/ Bkw Bkb i[VhJ/ ns/ nkgDk ihtB
j?l j/ BkBe! nfij/ iht jh fzzdrh dk -eq'VK ftZul Gkr[-fe;wsl so?-gko bzx jh ofjzdk j?. e{fV-M{m Gkt wkfJnk d/ w'j ftZul ;cbk eohJ/.
;jh o;sk gSkDd/ jB ns/ T[BQK B{z jh iKdk j?. j/ GkJh! p/-SZe t/d f;fwqshnK nkfd egfN-mZrh ftZul pzfu-mr e/l tkfj r[o{ ih ek ykb;k..
oZp dh gqkgsh j[zdh j?. noEL j/ GkJh! i/ wB wkfJnk d/ Xow-g[;seK B{z Gh ftukod/ oj', r[o{ dh fBzw[Bhnkdk-fi; dh gZeh BhAj BjhA tkfj r[o{ ih eh csfj..

