Page 30 - วิจัย-สังคมศึกษา-ปี 2559

-23-

ทฤษฎีการสอนของบรูเนอร์

บรูเนอร์ (Bruner) เป็นนักจิตวิทยาชาวอเมริกัน เป็นผู้ที่มีบทบาทส าคัญที่ได้เสนอแนวความคิด
เกี่ยวกับการเรียนการสอนให้กับนักการศึกษาได้น ามาปฏิบัติ สาระส าคัญของทฤษฎีการสอนของบรูเนอร์ มีหลัก

ส าคัญในการจัดการศึกษา การจะน าเนื้อหาใดมาสอนเด็กนั้น ควรจะได้พิจารณาดูว่า ในขณะนั้นเด็กมีพัฒนาการ

ี
อยู่ในระดับใด มีความสามารถเพยงใด แล้วปรับเนื้อหาให้สอดคล้องกับความสามารถของเด็กที่จะเรียน โดย
เลือกใช้วิธีการที่เหมาะสมกับเด็กในวัยนี้ ซึ่งโดยวิธีการนี้ ครูสามารถสอนได้โดยไม่ต้องรอให้เด็กมีความพร้อม

ก่อน ซึ่งความพร้อม ในที่นี้ บรูเนอร์ หมายถึง ความสามารถที่เด็กจะเรียนทักษะง่ายๆ ไปก่อนที่จะเรียนทักษะที่
ยากต่อไปและในการจัดการศึกษานั้น ครูควรจัดเนื้อหาวิชาให้มีความต่อเนื่องกันไปเรื่อยๆ และให้มีความลึกซึ้ง

ซับซ้อนกว้างขวาง ออกไปตามประสบการณ์ผู้เรียน (ส านักนิเทศและพัฒนามาตรฐานการศึกษา, 2541 : 18-19)

ขั้นตอนการเรียนรู้ของบรูเนอร์ แบ่งออกเป็น 3 ขั้น คือ
1. ขั้นการเรียนรู้โดยการกระท า (Enactive Representation)

2. ขั้นการเรียนรู้โดยการรับรู้เป็นภาพในใจ (Iconic Representation)
3. ขั้นการเรียนรู้โดยการสื่อความหมายทางสัญลักษณ์ (Symbolic Representation)

การน าทฤษฎีการสอนของบรูเนอร์มาใช้ในการสอนวิทยาศาสตร์

ทฤษฎีการสอนของบรูเนอร์ มีประโยชน์ต่อครูวิทยาศาสตร์ ในการจัดการเรียนการสอนดังนี้
1. การจัดการเรียนการสอนในระดับอนุบาลและระดับประถมศึกษา จะต้องสอนให้เด็กได้รับ

ประสบการณ์ตรง และสนองตอบความพอใจให้กับเด็กทันทีหลังจากที่ท างานเสร็จแต่ละครั้ง บรรยากาศการ

เรียนการสอนต้องไม่ตึงเครียด และเปิดโอกาสให้เด็กได้แสดงความสามารถต่างๆ เพื่อให้เกิดความมั่นใจ
2. ในระดับมัธยมศึกษา เด็กสามารถเรียนรู้ได้โดยการสร้างภาพในใจ หรือกึ่งรูปธรรมไปสู่การเรียนรู้

โดยการใช้สัญลักษณ์ ครูควรจัดกิจกรรมหลายๆ รูปแบบ เช่น การทดลองการสาธิต การอภิปราย
3. การสอนแบบให้เด็กค้นพบด้วยตนเอง เป็นแนวที่นักการศึกษาน ามาดัดแปลงเป็นวิธีการสอนแบบ

ต่างๆ เช่น การสอนแบบแก้ปัญหา การสอนแบบวิทยาศาสตร์ หรือการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ เป็นต้น

4. หลักการส าคัญที่เกี่ยวกับการสอนและการเรียนรู้ บรูเนอร์ได้เสนอไว้ดังนี้
4.1 เนื้อหาวิชาควรจัดแบ่งออกเป็นส่วนย่อยๆ และจัดล าดับให้เหมาะสมกับผู้เรียน

4.2 การสอนควรค านึงถึงความพร้อมและแรงจูงใจของผู้เรียน
4.3 การเสนอกิจกรรมเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ แบ่งเป็น 3 ขั้น คือ

4.3.1 ขั้นลงมือปฏิบัติการของจริง

4.3.2 ขั้นการเรียนรู้จากรูปแบบและใช้จินตนาการ
4.3.3 ขั้นการใช้สัญลักษณ์และตัวเลขในการแทนค่า

4.4 วิธีสอนที่จะให้ผู้เรียนมีความรู้คงที่ และถ่ายโยงการเรียนรู้ได้ คือวิธีสอนแบบค้นพบด้วยตนเอง

4.5 การจัดกิจกรรมและประสบการณ์การเรียน ต้องให้ท้าทายความคิดและการกระท า
4.6 การเรียนรู้ “กระบวนการ” ส าคัญมากกว่าการเรียนรู้เนื้อหาความรู้