Page 15 - Pra U STPM 2022 Penggal 3 - Sejarah

Sejarah Semester 3 STPM Bab 1 Masyarakat (Bhg. A)
4 Penubuhan Sistem Jemaah Menteri menunjukkan bahawa Kelantan telah
BAB Golongan pembesar Nik dan mempunyai sistem pentadbiran yang mantap sejak abad ke-19 lagi.

1 Wan membantu mengukuhkan 5 Sultan Muhammad II melaksanakan beberapa perubahan dalam struktur
pentadbiran Kelantan dengan menyingkirkan kerabat diraja yang terlibat
kuasa dan kedudukan Sultan
Muhammad II. Mereka dalam pertikaian merebut kuasa dan menggantikan mereka dengan golongan
memberikan taat setia yang pembesar yang bergelar Nik dan Wan.
tidak berbelah bagi kepada
baginda. E Sistem Pembesar di Negeri Sembilan
1 Negeri Sembilan dibahagikan kepada daerah atau jajahan yang dipanggil luak.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Empat luak yang utama ialah Rembau, Sungai Ujong, Jelebu, dan Johol. Luak
utama ini diperintah oleh pembesar yang digelar Undang. Undang dipilih
oleh Lembaga. Keempat-empat Undang ini dipertanggungjawabkan untuk
melantik ketua yang dipanggil Yang Dipertuan Besar atau Yamtuan Besar.
2 Struktur dan organisasi politik yang diamalkan di Negeri Sembilan dapat
Adat Perpatih dilihat daripada perbilangan adat berikut:

Undang memilih Yang Alam beraja
Dipertuan Besar Luak berpenghulu
Suku berlembaga
Anak buah berbuapak
Lembaga memilih Undang
3 Undang berada di puncak hierarki politik dan kepimpinan adat. Beliau
merupakan ‘raja’ dalam luaknya. Undang berkuasa penuh dalam luaknya.
Buapak memilih Lembaga
Walau bagaimanapun, sebelum beliau membuat keputusan, beliau
dikehendaki meminta nasihat daripada Majlis Lembaga, iaitu Lembaga
Anak Buah memilih Buapak Tiang Balai yang terdiri daripada lapan orang pembesar.
4 Undang atau Penghulu yang mengetuai pentadbiran di luak akan dibantu
Rajah 1.2 Sistem pembesar di oleh Datuk-datuk Lembaga. Misalnya, Dato’ Kelana Putera (Undang Sungai
Negeri Sembilan
Ujong) sebelum membuat sesuatu keputusan, beliau perlu berunding dengan
Dato’ Syahbandar (Waris di Air) sebelum berunding dengan Lembaga Tiang
Balai Sungai Ujong.
U
PAHANG
SELANGOR 5 Setiap Undang mesti berbincang dan mendapatkan pandangan daripada
Jelebu
ketua-ketua adat (Lembaga) dalam hal-hal berkaitan dengan luaknya.
Jempol
Dalam menjatuhkan hukuman seperti hukuman mati, Undang harus merujuk
Sungai Terachi Muar
Ujong kepada Majlis Lembaga untuk mendapat kebenaran.
Gunung Pasir Johol Gemas
Inas Gemencheh JOHOR
Rembau 6 Lembaga ialah ketua suku. Pemilihan Lembaga berdasarkan konsep
Linggi Tampin Air
Kuning
muafakat semua ahli suku dan bukan majoriti ahli suku. Pemilihan ini
SELAT
MELAKA
MELAKA
Peta 1.1 Kedudukan luak di mesti dipersetujui oleh Undang. Lembaga bertanggungjawab atas kebajikan
Negeri Sembilan ahli-ahli sukunya dan beliau dibantu oleh Buapak dalam menjalankan tugas-
tugasnya. Lembaga memerintah suku manakala Buapak memerintah anak
buah.
7 Sebagai pembesar, Lembaga harus hadir di Balai Undang apabila dipanggil
untuk membincangkan masalah luak. Lembaga juga bertindak sebagai
hakim dan orang tengah tentang hal-hal peribadi dan masalah setempat
yang melibatkan anggota sukunya.
8 Buapak ialah Ketua Perut dan setiap anggota perut dikenali sebagai Anak
Buah. Buapak dipilih oleh anggota perut. Pelantikan Buapak mesti disahkan
oleh Lembaga. Buapak hanya berkuasa dalam kalangan ahli perutnya sahaja.
9 Tugas Buapak ialah menjalankan adat istiadat berkaitan dengan perkahwinan,
upacara bercukur rambut, berkhatan, dan penceraian.
10 Buapak diberi penghormatan memilih dan melantik Lembaga.

12

01(A) PraU SEJ P3 1P.indd 12 28/10/2021 3:54 PM