Page 64 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 64
๕๐
อรรถกถาจารย์รุ่นหลังต้องพยายามอธิบายความเงียบของพระพุทธเจ้า ท่านนาคารชุนอาศัยประเด็นนี้
เป็นจุดเริ่มแห่งพุทธปรัชญามาธยมิกะ
ุ
ที่กล่าวว่า พระพทธเจ้าทรงแสดงธรรมด้วยอานาจบุคลิกภาพของผู้ตรัสรู้ มากกว่าด้วย
ุ
่
ุ
อานาจแห่งเหตุผลนั้นไม่ได้หมายความว่า ค าสอนของพระพทธเจ้า ออนเหตุผล แท้ที่จริงนั้น พทธ
ธรรรมมีเหตุผลสมบูรณ์ในตัวเอง แต่เหตุผลนั้นไม่แจ่มแจ้งชัดเจนพอที่คนทั่วไปจะเข้าใจได้ ภายหลัง
ุ
พทธปรินิพพาน พระอรรถกถาจารย์จึงรจนาอรรถกถาอธิบายเหตุผลที่ซับซ้อนของพทธธรรมใน
ุ
พระไตรปิฎก งานระดับอรรถกถา (Commentary) ไม่ว่าในศาสนาใด ถือเป็นการใช้เทคนิค วิธีการ
ทางปรัชญา มาอธิบายขยายความพระคัมภีร์ที่บันทึกค าสอนของศาสดาเพื่อหาเหตุผลตอบโต้ผู้วิจารณ์
ื่
และเพอหักล้าง วาทะของปรปักษ์นอกศาสนาหรือต่างนิกาย อย่างไรก็ตาม พระอรรถกถาจารย์ไม่ใช่
ื่
นักปรัชญาศาสนา ทั้งนี้เพราะนัก ปรัชญาศาสนาศึกษาทุกศาสนาเพอหาระบบเหตุผลในศาสนธรรม
โดยไม่สนับสนุน ศาสนาใดเป็นพเศษ ในขณะที่พระอรรถกถาจารย์หรือนักศาสนศาสตร์
ิ
ิ
ิ
(Theologian) ศึกษาศาสนาของตนอย่างพนิจพเคราะห์ด้วยเหตุผลอย่างนักปรัชญาศาสนาก็จริง แต่
เพราะท่านเหล่านั้นมีศรัทธาต่อศาสนาของตนจึงใช้วิธีการทางปรัชญาปกป้อง ศาสนาของตนจากการ
ื่
โจมตีของศาสนาหรือลัทธิอน ที่กล่าวเช่นนี้ก็เพอเสนอว่า ถ้าจะหาพทธปรัชญาที่เป็นระบบ เราไม่ควร
ื่
ุ
ี
ศึกษาพระไตรปิฎกเพยงอย่างเดียว เพราะว่าในพระไตรปิฎกเราจะพบพุทธธรรมซึ่งเป็นทั้งศาสนธรรม
และแนวคิดทางปรัชญาก่อนจัดระบบ เราจะได้พทธปรัชญาที่เป็นระบบในผลงานระดับอรรถกถา ฎีกา
ุ
ุ
อนฎีกา และปกรณ์วิเสส ผลงานระดับนี้นี่เองที่ท าให้เกิดพทธปรัชญาส านัก ต่าง ๆ เช่น เถรวาท ไว
ภาษิกะ เสาตรานติกะ มาธยมิกะ วิชญาณวาท
๕๗
๒.๓.๑ อภิปรัชญา (Metaphysics)
อภิปรัชญาเป็นปรัชญาบริสุทธิ์สาขาที่รวมศาสตร์ที่ว่าด้วยความมีอยู่ของจักรวาล เป็น
สาขาที่ค้นหาเรื่องสภาวะแห่งความเป็นจริง อะไรเป็นสิ่งที่เป็นจริง และอะไรเป็นสิ่งที่ได้จากสิ่งที่เป็น
จริง โลก คืออะไร จักรวาลมีได้อย่างไร วัตถุหรือจิตเป็นความจริง มนุษย์ คืออะไร สิ่งเหล่านี้ล้วนแต่
เป็นปัญหาที่จะหาค าตอบได้จากอภิปรัชญา เมื่อเป็นเช่นนี้ อภิปรัชญา จึงเป็นสาขาของปรัชญาที่
ศึกษาถึงความเชื่อเกี่ยวกับความเป็นจริง ซึ่งพยายามจะหาค าตอบจากสิ่งต่าง ๆ มากมาย เช่น อะไร
ั
คือจิต จิตมีจริงหรือไม่ อะไร คือพระเจ้า พระเจ้ามีจริงหรือไม่ จิตกับพระเจ้ามีความสัมพนธ์ซึ่งกันและ
๕๗ Masih Y, “Introduction 11”,Religious Philosophy, (Morilal Banarasidas Delhi,1976),
pp. 18-19.
