Page 92 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 92
๗๑
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบันดาลมีรูปเป็นอย่างไรฯในเรื่องนี้มีถอยค าที่บุคคลอื่นพึงกล่าวได้
้
อย่างไรฯคานั้นพระนาคเสนเถระอันพระเจ้ามิลินท์ถามแล้ววิสัชนาไว้แล้วฯ
ราชา. พระนาคเสนผู้เจริญพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงกระท าขนาดถึงสิ่งที่ทาได้ยากฯ
พระนาคเสน. ทรงท าอะไรมหาบพิตรฯ
ั
ราชา. พระคุณเจ้าพระองค์ทรงแสดงโอกาสที่ทาให้คนส่วนใหญ่อบอายแก่นายอตตระ
ุ
ศิษย์พรหมายุพราหมณ์แก่พวกพราหมณ์๑ ๖ คนศิษย์ของพาวรีและแก่มาณพ๓๐๐ค น
ศิษย์ของเสลพราหมณ์อีกเล่าฯ
พระนาคเสน. มหาบพตรพระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงแสดงพระองคชาตหรอกทรงแสดง
ิ
แต่เงา คือพระองค์ทรงสร้างขึ้นด้วยพระฤทธิ์แล้วทรงแสดงเพียงรูปเป็นเงาที่อยู่ในผ้านุ่งรัดสายประคต
ไว้แล้วห่มจีวรทับฯ
ราชา. เมื่อเห็นเงาก็ชื่อว่าเห็นพระองคชาตมิใช่หรือฯ
ิ
พระนาคเสน. ข้อนั้นยกไว้ก่อนเถิดมหาบพตรคนเราต้องดูหัวใจให้เห็นแล้วจึงจะตรัสรู้ได้
แล้วพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็จะต้องทรงเอาเนื้อหัวใจออกมาแสดงด้วยกระนั้นหรือฯ
๑๐
ราชา. พระนาคเสนท่านเก่งฯ
อรรถกถาเสลสูตรได้กล่าวว่าพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบันดาลอิทธาภิสังขาร
ให้เสลพราหมณ์เห็นพระองคชาตของพระผู้มีพระภาคเจ้าเร้นอยู่ในฝักเหมือนของช้างดังข้อความ
กล่าวอ้างคัมภีร์มิลินทปัญหาว่า
จริงอยู่พระองคชาตของพระผู้มีพระภาคเจ้าเร้นอยู่ในฝักเหมือนของช้างมีสีเหมือนทองคา
เหมือนเม็ดในปทุมฯเสลพราหมณ์ไม่เห็นองคชาตนั้นเพราะปกปิดอยู่ในผ้าและไม่สังเกตเห็นว่าพระ
ชิวหาใหญ่เพราะอยู่ภายในพระโอษฐ์จึงสงสัยเคลือบแคลงในพระลักษณะทั้งสองเหล่านั้นฯ
ท่านอธิบายว่าพระนาคเสนเถระถูกพระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่าทุกฺกรภนฺเตนาคเสน
ภควตากตข้าแต่พระนาคเสนผู้เจริญพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงท าสิ่งที่ทาได้ยากฯพระนาคเสนถามว่าท า
ยากอย่างไรมหาบพตรฯพระเจ้ามิลินท์ตรัสว่าท่านพระนาคเสนผู้เจริญพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดง
ิ
ั
ุ
โอกาสที่จะท าความละอายด้วยมหาชนแก่พรหมายุพราหมณ์แก่อนเตวาสิกอตตรฯพราหมณ์แก่
๑๐ มหามกุฎราชวิทยาลัย, พระสูตรและอรรถกถาแปลมัชฌิมนิกายมัชฌิมปัณณาสก์เล่ม๒ภาค๒,
ี่
พิมพ์ครั้งท๔, (กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๔๓), หน้า๒๕๖.
