Page 91 - ماهنامه شماره 18 برای فردا

P. 91

‫‪91‬‬

‫‪..........................................................................‬‬
‫‪..........................................................................‬‬
‫‪.............................................................................‬‬
‫‪.............................................................................‬‬

‫تاریخادبیاتدر اروپایشرقی‬ ‫عرفانهبکرانی‬
‫تاریـخ و ادبیـات‪ ،‬همیشـه و در همـۀ‬
‫مـن کار مهمـی نکـرد ‌هام پدربـزرگ‪ .‬چـون مـا دو تـا را‬ ‫بلغارستان‬ ‫سـرزمی ‌نها‪ ،‬سرنوشـتی نزدیـک و مشـترک‬
‫بیشترنکشت ‌هایموحا ‌لآنکهازاینجانورانشرورهنوز‬ ‫داشـته اسـت‪ .‬در طـول تاریـخ‪ ،‬ادبیـات هـم‬
‫هزاران هزار هستند‪ .‬ملت بلغار نجات نخواهد یافت و‬ ‫زبـاناسالویدر دورانحکومـت کلیسـادر قـرننهـم‬ ‫ابـزاریبـرایبیـانرویدادهایتاریخـیبوده‬
‫ازآزادیبرخوردارنخواهدشد‪،‬مگرآ ‌نوقت کههمهبا‬ ‫میالدیبـهوجـودآمـد؛امـادرسـتزمانـی کـهدرحـال‬ ‫وهـمدرچگونگـیوقـوعایـنرویدادهـاتأثیر‬
‫هم تبرها را دست بگیرند و نسل این جانیان ستمگر‬ ‫پیشـرفتبـودبـامخالفت کلیسـامواجهشـد‪.‬سـپس‬ ‫داشتهاست‪ .‬گاهیابزاریدردستحاکمان‬
‫رنابهرااینتـ ًداازنـدرد‪.‬س‪.‬ـ‪.‬ا‪.‬ل ‪ 1876‬بلغارهـا بـه اسـتقلال رسـیدند‬ ‫تحتحمایتپادشاهبلغاریقرار گرفتورفت ‌هرفتهدر‬ ‫بـرایتبلیغخواسـت ‌ههایخودبـودهاسـتو‬
‫و ادبیـات مـدرن بلغـاری نیـز در قـرن نوزدهـم و پـس‬ ‫همۀسرزمی ‌نهایاروپایشرقیرونقیافت‪.‬ادبیاتی‬ ‫گاهیسلاحیبرایمبارزهباهمینحاکمان‪.‬‬
‫از اسـتقلال بلغارسـتان پدیـد آمـد و آثـار درخشـانی بـر‬ ‫کهدر آندورانبهزباناسالوینوشـتهم ‌یشـداغلب‬ ‫ادبیـات اروپـای شـرقی هـم از ایـن قاعـده‬
‫‌جای گذاشت؛اماب ‌هدلیلشرایطزمانی‪،‬نبودآزادی‪،‬‬ ‫نوشـت ‌ههای دینـی بـود کـه از زبـان یونانـی ترجمـه یـا‬ ‫مسـتثنا نیسـت و بـا اینکـه اشـعار و ادبیـات‬
‫تأثیـرات زیـاد ادبیـات یونـان و سـلطۀ تفکـر روسـیه بـر‬ ‫اقتبـاس م ‌یشـد‪ .‬از اواخـر قـرن چهاردهـم‪ ،‬ه ‌مزمـان‬ ‫رمانتیـک بسـیار ارزشـمندی دارد‪ ،‬ادبیاتـی‬
‫نویسـندگانی کـه در دانشـگا ‌ههای آن کشـور درس‬ ‫بزـامتانغهییوـترااریتخسبیهااسـدبییا‪،‬متوبلضغوارعاتیایضجافدیهدشودمکتنهامسـعمبوبل ًاا‬ ‫اسـت کـه ریشـه در سیاسـت دارد و از تاریـخ‬
‫خوانـدهبودنـد‪،‬ادبیاتبلغارسـتانبهادبیاتیتبدیل‬ ‫اینسرزمینجدانیست؛البته‪،‬اینمسئله‬
‫شـد کـهفقـطبرایرفعنیازهایاجتماعـیوملیبود؛‬ ‫شـاملنـکاتآموزنـدهبود‪.‬‬ ‫چیزیازارز ‌شهایهنریوماندگاریآثارآن‬
‫ازای ‌نرو‪،‬نویسـندگانب ‌همنظور نقدجامعهبهنوشـتن‬ ‫امـا آغـاز واقعـی پیدایـش ادبیـات بلغـاری از زمـان‬
‫تلا ‌شهایاسـتقلا ‌لطلبانۀسیاسـیمردمشروعشد‬ ‫کـم نم ‌یکند‪.‬‬
‫هزلیـات و طنـز پرداختنـد‪.‬‬ ‫ونویسندگانبزرگیدراینراهتلاش کردند کهازجملۀ‬ ‫اروپـای شـرقی‪ ،‬پیـش از آنکـه یـک ناحیـۀ‬
‫جنـگ جهانـی اول و دوم خسـارات جانـی و مالـی‬ ‫آ ‌نهـام ‌یتـوانازایـوانوازوفیـاد کرد‪.‬اونویسـندۀآثار‬ ‫جغرافیایـی باشـد‪ ،‬یـک منطقـۀ سیاسـی‬
‫جبرا ‌نناپذیـری بـه همـراه داشـت و نویسـندگان را‬ ‫ارزشمندیهمچون«زیریوغ»استودر این کتاب‪،‬‬ ‫اسـتوبـااینکـهازنظـرجغرافیایـیقسـمتی‬
‫واداشـت تـا دربـارۀ جنـگ و مـرگ بنویسـند‪ .‬پـس از‬ ‫زندگـی ملـت بلغـار را در آسـتانۀ رهایی از زیـر یوغ ترکان‬ ‫ازاروپـامحسـوبم ‌یشـود‪،‬درقـرنبیسـتم‬
‫اشـغال کشـور بهدسـتارتشسـرخ‪،‬نوشـتنفقطبه‬ ‫عثمانـیترسـیمم ‌یکنـدوازآنج‌اکـهدر هنـگامنوشـتن‬ ‫تحـت سـلطۀ اتحادیـۀ شـوروی بـوده‬
‫سبک رئالیسم اجتماعی مجاز بود و درنتیجه ادبیات‬ ‫ایـن کتـاب در تبعیـد بـه سـر م ‌یبـرده اسـت‪ ،‬روحیـۀ‬ ‫اسـت و دول ‌تهـای کمونیسـتی آن را اداره‬
‫رشـدچندانـینداشـت؛امـابعدهـابـادموکـراتشـدن‬ ‫میه ‌نپرستیواستقلا ‌لطلبیدرهمۀصفحات کتاب‬ ‫مغرب‌یکریبد ‌ه‌هانطدو‪.‬رارکتابماطلاقیطنعکبشوودرهاهاسباکت؛شنوهرهصارف ًیا‬
‫بـهچشـمم ‌یخـورد‪.‬در قسـمتیاز کتـابم ‌یخوانیم‪:‬‬ ‫بـامرزهایفیزیکی‪،‬بلکهبامـرزایدئولوژیک‬
‫کـه آن را پـردۀ آهنیـن م ‌ینامیدنـد‪ .‬سـپس‬
‫دراواخـرقـرنبیسـتموبـافروپاشـیاتحادیـۀ‬
‫شـورویاین کشورهابهفکرتأسـیسدوباره‬

‫بـاهویتـیجدیـدافتادنـد‪.‬‬
‫ایـنعوامـلسیاسـیباعـثشـدهاسـت کـه‬
‫باوجـودتفاو ‌تهایقومیونـژادی‪،‬ادبیات‬
‫بسـیاری از ایـن کشـورها ماننـد رومانـی‪،‬‬
‫چکسـلواکی‪ ،‬بلغارسـتان‪ ،‬مجارسـتان و‬
‫لهسـتانبـههـمنزدیـکباشـد‪.‬درادامـهبـه‬
‫تاریخادبیاتدراینکشورهانگاهیخواهیم‬

‫داشـت‪.‬‬

86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96