Page 93 - ماهنامه شماره 18 برای فردا
P. 93
93
..........................................................................
..........................................................................
.............................................................................
.............................................................................
و رمان به اوج خود رسـیده بود؛ ولی نمایشـنامه هیچ Vaclav Havel دسترفتناستقلال کشوربود.شورشژانویه،قیامی
پیشرفتینکردهبود.ایالتچکسلوا کیدرسال1918 کـه در سـال 1863علیـه روسـیه ر خ داد ،تـا حـد زیـادی
مسـتقل شـد و سـپس ادبیـات بـه شـکوفایی رسـید و Wanda WasilewskaReymont متأثـراز همیـننـوعادبـیبـود.بعـدازآن،مثب تگرایـی
پدیدآمد کهدستاوردیعملیبراساسواقعی تهای
نمایشـنامهنیـزپیشـرفت کـرد. همبهادبیاتاینمنطقهاضافهشد کهاغلبدربارۀ سیاسـیودر مقابـلایدئولـوژیرمانتیکبود؛سـپس
بعـد از جنـگ جهانـی دوم و بـا سـلطۀ کمونیسـم زندگـی علمـای مذهبـی بود .همچنیـن تعـداد زیادی بـا پیدایـش طبقـۀ متوسـط و رشـد آن ،مجل ههـا و
فعالی تهـای آزاد ادبـی ممنـوع شـد و فقـط آنچـه هجونامـه،نوشـت ههایتمثیلـیسیاسـیوشـعرهای
مطابق با اصول خشک و محدود رئالیسم اجتماعی آموزشـیدر اواخـرقـرنبراینجیبزادگانبوهمیایی روزنام ههـای زیـادی نوشـته و روانـۀ بـازار شـد.
بودمجاز شـمردهم یشـد.در اوایلدهۀ،1960باآرام نوشتهشد.اصلاحاتدینیقرنپانزدهمرشدادبیات اواخـر قـرن نوزدهـم ،ناتورالیسـم از اروپـای غربـی بـه
شـدن اوضـاع سیاسـی ادبیـات چـک بـار دیگـر جـان چـک را در پـی داشـت و ایـن امـر ب هدلیـل خطب ههـا لهسـتانآمدوه مزمانباشـروعجنبشلهسـتاننو،
گرفـتودر سـطحبی نالمللـیمطـرحشـد؛امـادر پـی و رسـالاتی بـود کـه بـه ایـن منظـور نوشـته م یشـد. دورۀمثب تگراییتمامشدوجایخودرابهمدرنیسم
حملـ های بـه رهبـری شـوروی در سـال ،1968دوبـاره بعـدازآن ،در قـرن شـانزدهم ،ادبیـات چ کزبـان، داد .مدرنیسـم بـه شـعار «هنـر بـرای هنـر» معتقـد بـود
سـرکوب شـد و فقـط در خـارج از چکسـلوا کی انتشـار تعلیمـی و بازتـاب اومانیسـم در رنسـانس اروپـا بـود. وبـاتسـلطتفکـرعلمـیبـرجامعـهمخالـفم یورزیـد.
م ییافـت .در سـال ،1984یکـی از نویسـندگان چـک سـپس زمانـی کـه پروتسـتان در بوهمیـا از اتریـش موضوعاتمهمدرآثارنویسندگانمدرنیسم،نمایش
موفقشدجایزۀنوبلادبیاترابرایشعرهایغنائی شکستخوردوتحتسلطۀآنقرار گرفت،استفاده زندگیمردمطبقۀمتوسط،زوالتمدندر کشمکش
کمنربـد.وچطکبـسـهلوداوکراینبعبیـدازناندقولاجنبـدمگوکرجاهانتـ9ی8د9ر1یاکفاـمل ًتا از زبـانچـکب هطـور کلیممنوعشـدوفقـطباتلاش بـرایمتمـدنشـدنوبقایادبیاترمانتیـکبود که
آزادشـدویـکنمایشـنام هنویسبـهنـاموا کلاوهـاول تبعید یهـا در کشـورهای اروپـای غربـی بـود کـه از بـه همیـن دلیل به آن رمانتیک جدیـد و یا نمادگرایی
رئی سجمهور چکسـلوا کیوبعدهمجمهوریچک
نابـودی نجـات یافـت. هـمم یگویند.
شد. در قـرن هجدهـم ،مکتـب تاری خگرایـی بسـیاری از بازیافتـن اسـتقلال کشـور در ،1918بعـد از جنـگ
ایران و اروپای شرق نویسـندگان را بـه آثـار قدیمـی سـرگرم کـرد؛ ب هعالوه، جهانیاول،تأثیرمطلوبیبرادبیاتداشت؛چنا نکه
طبـق شـواهد موجود ،مناسـبات تجاری بین ایـران و عـد های میه نپرسـت شـروع بـه تألیـف آثـاری علیـه سـا لهای 1918تا 1939دوراناوجفعالی تهایادبی
کشـورهایاروپایشرقیقدمتیبسـیار طولانیدارد. اتریـش کردنـد .ایـن دو جریـان بـه همـراه مکتـب لهسـتانبهشـمارم یآید.باشروعجنگجهانیدوم
در دورانحکومتشا هعباساول،سفیرانیبهبرخی رمانتیـک موجـود ،ادبیـات ملـی چـک را در قـرن و اشغال لهستان و تأسیس جمهوری مردمی در سال
از این کشـورهافرسـتادهم یشـوندودرنتیجه،روابط نوزدهمپدیدآوردند.در همینحال،پیشـرف تهای ،1945چهرۀادبیاتلهستانب هکلیتغییر کرد.جنگ
ایـن کشـورها گسـترشم ییابد.تحقیقـاتمربوطبه اقتصـادیواجتماعـیدر جامعـه،طبقۀمتوسـطیرا بـه اصل یتریـن موضـوع ادبـی تبدیـل شـد و ادبیـات
فرهنـگوهنـرایـراندر قـرنهفدهـممیالدیشـروع بـهوجـودآورد کـهمخاطبـیبـرایآثـار ادبیمحسـوب مهاجرترونق گرفتوبسـیاریاز نویسـندگاندربارۀ
شـدهاسـت؛امـادر قـرنسـیزدهم،اثـریلهسـتانیبه م یشـدند.تاسـال،1870ادبیاتچکدرزمینۀشعر تجربیاتشـان در زندا نهـا و اردوگا ههـای کار اجبـاری
نـامپرسـیا(ایـران)وجـوددارد کـهدربارۀایراناسـت.
در آغـاز قـرن هفدهـم ،نویسـند های لهسـتانی بـه نـام نوشتند.
اوتوینوسـکی گلسـتان سـعدی را بـه زبـان لهسـتانی از سـال 1949تـا ،1955تنهـا نوشـت ههایی بـه سـبک
ترجمـه کـرده اسـت .ایـن اثـر اولیـن ترجمـۀ یـک اثـر رئالیسماجتماعیاجازۀانتشارم ییافت؛نوشت ههایی
فارسـی بـه یـک زبـان اروپایـی اسـت و بـه ایـن طریـق کهاتحادیۀجماهیرشورویآ نهاراتأییدم یکردودر
ادبیـات فارسـی بـه اروپـای شـرقی راه یافتـه اسـت. راستایاهدافواید ههایخودم یدانست.قهرمان
آثـار دیگـری از ادبیـات فارسـی ،همچـون غزلیـات جدیـدایـننوشـت ههازنـانیـامـردانمعمولـیبودنـد
حافـظ یـا منط قالطیـر عطـار نیـز در اروپـای شـرقی کـهدر کارهـایتولیـدیمشـارکتم یکردنـد.وقتـیدر
شناخت هشـد هاند .ادبیـات فارسـی در بسـیاری از سال 1989بار دیگر لهستان آزاد شد ،تأثیرات سیاسی
دانشـگا ههایاین کشـورهاتدریسم یشـدهاسـتو ادبیـات تـا حـدودی از بیـن رفـت؛ امـا از ارز شهـای
بسیاری از دانشجویان ایرانی برای تحصیل به اروپای هنرمندانـۀآ نهـاچیزینکاسـت.ویسـتاوازیبورسـکا
شـرقی و ب هخصـوص لهسـتان اعـزام م یشـدند. شـاعر لهسـتانی معاصـر و برنـدۀ جایـزۀ نوبـل ادبیـات
در گیـرودار جنـگ جهانـی دوم ،بسـیاری از مـردم ااسسـتت.اوومدعرمـشولعًاراهزازواییـاخویدادیزـفدلغسیفرمهعبهمـروۀبل(سمیثاـر گلردفیـتده
کشـورهای اروپـای شـرقی بـه ایـران وارد شـدند و گربـ هایدر آپارتمـانصاحبمرد هاش)اسـتفاده کرده
بسـیاریاز آ نهاحدودسـهسـالرادر ایران گذراندند
و در ایـن سـا لها ،بـا انتشـار نشـریاتی در زمین ههـای است.
مختلفسیاسی،اجتماعیوادبیتوجهنویسندگان چکسلوا کی
ایرانـی را بـه خـود جلـب کردنـد. تاسال1918ایالتمستقلیبهنامچکسلوا کیوجود
نکت هایجالبدرزمینۀتشابهادبیبیناین کشورها نداشت.مناطقچکزبانبخشیاز امپراتور یهای
و ایـران وجـود دارد و آن ایـن اسـت کـه تصویرهـا و دیگـر بودنـد و تحول ادبیات این زبـان درواقع با تاریخ
برداشـ تهای عاشـقانۀ آثـار معاصـر اروپـای شـرقی بـا تالشمـردمبـرایدسـ تیابیبـههویـتقومـیخـود
ادبیـات کلاسـیکعرفانـیایـرانقاب لمقایسـهاسـت؛ ارتباط مستقیم دارد.
شـباهتی کـهبـادودیـدگاهمختلـف،یکی کلاسـیکو در قـرنسـیزدهم،اولیـنمتـونادبـیبـهزبـانچکو
دیگـری ساختارشـکن و مـدرن بـه نظـر م یرسـد. برایستایشپادشاهبوهمیانوشتهشد.پ سازآندر
منابع در دفتر مجله موجود است. قرنچهاردهم،سیلیاز نوشت ههابهاینزبانجاری
شد کهازجملهم یتوانبهزندگ ینام هها،نوشت ههای
حماسـی و افسـان هها اشـاره کـرد کـه همـه بـه نظـم
بود هاند.در حدودسال ،1350گون ههایمختلفنثر
