Page 96 - ماهنامه شماره 18 برای فردا

‫‪ 96‬شمار ٔههجدهـم | مهݠـرمــاه‪1396‬‬

‫‪....................................................................................................‬‬
‫‪.....................................................................................................‬‬
‫‪.....................................................................................................‬‬

‫سخنرانی چیسوا میواش پس از دریافت جایزه نویشتات‬ ‫جایزه دوسالانه نویشتات‬ ‫جایزه نوبل ادبیات‬

‫ایـن رمـان شـد‪ ... .‬هما ‌نگونـه هـم‬ ‫کـشـهکقب‌لاگًلیرذکـیر‬ ‫مسـئلۀ تبعیـد مهمتریـن دغدغـۀ هرتـا مولـر اسـت‬ ‫ادبـی و معرفی شـاعران ه ‌مزبانـش به جهانیان به او‬
‫شـد ایـن رمـان برگرفتـه از زندگـی ‪osjar‬‬ ‫و ب ‌یشـک او جایـزۀ نوبـل را بـه خاطـر پرداخـت‬ ‫اهدا کرد‪ .‬میواش هنگام دریافت جایزۀ نوبل گفت‪:‬‬
‫‪ pastoir‬اسـت‪ ،‬مـردی کـه مدتـی طولانـی را در ایـن‬ ‫هنرمندانـه و انسـان ‌یاش بـه ایـن مسـئله دریافـت‬ ‫«من جزء کوچکی از ادبیاتی ترجم ‌هناپذیر هستم‪».‬‬
‫اردوگا ‌ههـا سـپری کـرد‪.2‬‬ ‫کـرده اسـت‪ .‬تبعیـد تأثیراتـی عمیـق بـر روح و جـان‬ ‫جایـزه نوبـل‪ ،‬کـه تحـت نظـارت آ کادمـی اسـتکهلم‬
‫مولـر داشـت‪ .‬ایـن امـر را م ‌یتـوان ب ‌هوضـوح در‬ ‫اسـت‪ ،‬هویتـی دوگانـه دارد؛ از یـک سـو اسـتوار بـر‬
‫به نظر نگارنده‪ ،‬دریافت نگر ‌شهای آوانگارد هنری‬ ‫گف ‌توگویـی کـه بـا او در سـال ‪ 2012‬بـرای کتـاب ‪The‬‬ ‫جا ‌هطلبی و ثرو ‌تاندوزی بنیا ‌نگذار آن‪ ،‬آلفرد نوبل‬
‫و ادبـی‪ ،‬فقـط و فقط ب ‌هوسـیلۀ نهادهای آ کادمیک‬ ‫‪ Hunger Angel‬انجـام شـد دیـد‪ .‬نگارنـدۀ مقالـه‬ ‫اسـت و از سـویی دیگـر نهـادی اسـت تـا بـه کرامـت‬
‫صـورت م ‌یگیـرد و هما ‌نگونـه کـه بیـان شـد‪ ،‬وجـه‬ ‫آوردن ترجمـۀ محتوایـی ایـن گف ‌توگو را بـرای درک‬ ‫انسـانی ارج نهد و با نگاه های ضدانسـانی مخالفت‬
‫مشـترک هـر دو جایـز ‌های کـه از آ ‌نهـا سـخن گفتیـم‬ ‫کنـد‪ .‬جایـزۀ نوبـل در بخـش ادبیـات م ‌یکوشـد‬
‫در آ کادمیـک بـودن نگـرش آ ‌نهاسـت؛ یکـی از‬ ‫بهتـر موضـوع لازم م ‌یدانـد‪:‬‬ ‫عالوه بـر نگـرش فرمـال بـه متـن ادبـی‪ ،‬بـا نگرشـی‬
‫آ ‌نهـا را دانشـگاه اوکلاهامـا و دیگـری را آ کادمـی‬ ‫درواقـع‪ ،‬ایـن کتـاب تلاشـی بـرای نوشـتن داسـتانی‬
‫اسـتکهلم حمایـت م ‌یکنـد‪ .‬ایـن نگـرش آ کادمیـک‬ ‫دربـارۀ تبعیـد بـود؛ ماننـد آثـار نخسـتینم کـه‬ ‫ایدئولوژیـک بـه آثـار ادبـی نـگاه کنـد‪.‬‬
‫و آزاد ‌یخواهانـه بـه متـون ادبـی موجـب م ‌یشـود‬ ‫خواند ‌هایـد؛ مثـل زندگـی مـادرم‪ .‬شـاید مـن درک‬ ‫نویسـندۀ دیگـری از اروپـای بلوک شـرق که توانسـت‬
‫صـدای نویسـندگانی کـه پـرواز اندیش ‌ههایشـان از‬ ‫درسـتی از کم ‌پهـای تبعیـدی نداشـته باشـم‪،‬‬ ‫در سـال ‪ 2009‬ایـن جایـزه را دریافـت کنـد هرتـا مولـر‬
‫آفـاق زمانـه فراتـر اسـت‪ ،‬شـنیده شـود و بـا تقدیـر از‬ ‫امـا آثـار آن را دیـد ‌هام؛ مـادرم یـک تبعیـدی بـود‪.‬‬
‫بـه یـاد دارم کـه در کودکـی‪ ،‬مـادرم همیشـه نحـوۀ‬ ‫رومانیایـی اسـت‪.‬‬
‫آ ‌نهـا بـه کرامـت انسـانی حرمـت گذاشـته شـود‪.‬‬ ‫درسـ ‌تکردن سـی ‌بزمینی را به من یاد م ‌یداد‪ .‬این‬ ‫هرتـا مولـر در سـال ‪ 1953‬در خانـواد ‌های بـه دنیـا‬
‫ایجاد این نهادها‪ ،‬هما ‌نطور که دیده شـد‪ ،‬نیاز به‬ ‫مسـئله در خاطـر ‌هام مانـده اسـت؛ امـا سـی ‌بزمینی‬ ‫آمـد کـه جـزو اقلی ‌تهـای آلمانـی در رومانـی بـود‪.‬‬
‫زمینـۀ غنـی فرهنگـی و تاریخـی نـدارد‪ .‬درواقـع آنچه‬ ‫دیگـر کافـی اسـت‪ .‬ایـن مـادۀ خورا کـی بـرای نسـل‬ ‫پـدرش در زمـان جنـگ جهانـی دوم از اعضـای گروه‬
‫مـادران مـن نقـش امدادرسـانی داشـته اسـت؛‬ ‫اس اس وافـن بـود و بعدهـا در زمـان حکومـت رژیـم‬
‫لازم اسـت نگرشـی دمکراتیک به جهان اسـت‪.‬‬ ‫امدادرسـانی بـه ه ‌مکمپـی‪ ...‬درواقـع کمـپ بـرای‬ ‫کمونیسـتی‪ ،‬از راه رانندگـی امـرار معـاش م ‌یکـرد و‬
‫ایـن نوشـتار تلاشـی بـود بـرای نشـا ‌ندادن صورتـی‬ ‫پـدران و مـادران مـا کمـپ زندگـی نبـود‪ ،‬بلکـه کمـپ‬ ‫مـادرش را نیروهـای شـوروی بـرای کار اجبـاری بـه‬
‫متمایـز از نگرشـی خـام بـه ادبیـات و نهادهـای‬ ‫آزمایشـگاهی بـود‪ . ...‬نـگاه ضدآلمانـی اسـتالین‬
‫ادبـی؛ روایتـی کـه در پـی ایجـاد تفکـری آزاد اسـت‪.‬‬ ‫ب ‌هانـدازۀ نگاه ضدیهودی هیتلر قدرتمند و مسـتبد‬ ‫اردوگا ‌ههـای نظامـی بـرده بودنـد‪.‬‬
‫همپوشـانی اندیشـۀ دو نویسـنده و نهادهـای ادبـی‬ ‫بـود‪ .‬او انسـا ‌نهای زیـادی را بـه کار در اردوگا ‌ههـای‬ ‫هرتـا مولـر از همـکاری بـا پلیـس مخفـی رژیـم‬
‫ذکرشـده چیـزی جـز این نیسـت تـا با بیـان روایتی یا‬ ‫کار اجبـاری م ‌یگماشـت تـا بـه مرحلـۀ شکسـت‬ ‫کمونیسـتی رومانـی سـرباز زد و بـه همیـن دلیـل‬
‫ایجـاد صدایـی‪ ،‬اجـازه ندهنـد فاتحـان کوتا ‌همـدت‬ ‫عاطفـی و فیزیکـی برسـند و خـرد شـوند‪ ... .‬آغـاز‬ ‫شـغلش را از دسـت داد و تبعید شـد‪ .‬همین زندگی‬
‫جهـان‪ ،‬چـون هیتلـر و اسـتالین‪ ،‬صدایشـان را‬ ‫تبعید شهروندان رومانیایی در سال ‪ 1945‬بود‪... .‬‬ ‫پرفرازونشـیب‪ ،‬دو عامـل تبعیـد و زندگـی در اقلیـت‬
‫یکسـره در گـوش تاریـخ بخواننـد و گمـان برنـد کـه‬ ‫سربازان افرادی که توانایی جنگیدن را نداشتند با‬ ‫را بـه دو الگـوی مهـم در آثـار او تبدیـل کـرد‪ .‬آثـار مولر‬
‫مالـک مردما ‌نانـد‪ .‬مولـر و میـواش هـر دو بیننـدگان‬ ‫خود به اردوگا ‌هها م ‌یبردند؛ مثل مادران ما‪ .‬مادرم‬ ‫توصیف به ‌ت حاصل از جنگ اسـت‪ .‬داسـتا ‌نهای‬
‫جنگ بودند؛ اما هر دو‪ ،‬رو ‌شها و وجوه متفاوتی از‬ ‫پـ ‌ساز آن دوره بـه برلیـن رفـت و همـان جـا مانـدگار‬ ‫مولـر نقـد دوران حا کمیـت کمونیسـت بـر رومانـی‬
‫جنـگ را بـرای مخاطبان خود عیان کردند‪ .‬درواقع‬ ‫شـد‪ .‬هر بار که به دیدارش م ‌یروم‪ ،‬رویش را به من‬ ‫اسـت کـه بـا زیرلای ‌ههایـی عمیـق بـه مسـئلۀ تبعیـد‬
‫بـرای آ ‌نهـا جنـگ چهـر ‌های دارد کـه گـرد تاریـخ آن‬ ‫م ‌یکنـد و م ‌یگویـد فلانـی هم مرد و بعد من در ذهن‬ ‫اجبـاری م ‌یپـردازد‪ .‬نگـرش انسـانی وی بـه جهـان‬
‫را م ‌یپوشـاند؛ بنابرایـن‪ ،‬هـر دو تالش م ‌یکننـد تـا‬ ‫خـود م ‌یگویـم هرتا‪ ،‬باید زودتر داسـتانی در این‌باره‬ ‫اطرافـش موجـب شـد کـه او نویسـند ‌های جهانـی‬
‫هـر بـار‪ ،‬بـا روایتـی جدیـد‪ ،‬ایـن غبـار را پـا ک کننـد تـا‬ ‫بنویسـی؛ زیرا بسـیاری از شـاهدان آن دوره در حال‬ ‫شـود‪ .‬آ کادمـی نوبـل نیـز هرتـا مولـر را شایسـتۀ‬
‫صـدای انسـا ‌نهای دف ‌نشـده زیـر آوارهای جنگ از‬ ‫تر ‌ککـردن مـا هسـتند‪ ... .‬همیـن مسـئله موجـب‬ ‫دریافـت جـازۀ نوبـل دانسـت؛ زیـرا «داسـتا ‌نهای‬
‫مولر علیه سـتم حا کمه اسـت‪ ...‬داسـتا ‌نهای مولر‬
‫یادمـان نـرود‪.‬‬
‫داسـتا ‌نهای ضدتبعیـد‪ 1‬اسـت‪».‬‬

‫‪ .1‬اﺻطﻼح ﺿﺪتﺒﻌیﺪ را اولیﻦ ﺑار‪ ،‬نوﯾسﻨﺪة اﺳﭙانیاﯾﻰ ﮐلودﯾا ﮔوﯾلﻨﺒﻪ ﺑﻪ ﮐار ﮔرفﺖ؛ اﯾﻦ واژه ﺑرای توﺻیﻒ نوشﺘار و نوﯾسﻨﺪههاﯾﻰ ﺑﻪ ﮐار مﻰرود ﮐﻪ تﺒﻌیﺪ ﺑراﯾﺸان نوﺳﺘالﮋی نﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .2‬در ادامﮥ مﺼاﺣﺒﻪ‪ ،‬مولر ﺑﻪ موﺿوع هوموﺳﮑﺸوال )هﻤﺠﻨﺲﺑاز( ﺑودن ﭘرتاﮔﻨیسﺖ داﺳﺘان مﻰﭘردازد‪ .‬ﺑﻪ زﺑان ﺑﻬﺘر‪ ،‬اﻗلیﺖ ﺑرای مولر ﺑﻪ شﮑﻞ ﺟﻨسﻰ نیﺰ مطرح اﺳﺖ‪.‬‬