Page 94 - ماهنامه شماره 18 برای فردا

‫‪ 94‬شمار ٔههجدهـم | مهݠـرمــاه‪1396‬‬

‫‪....................................................................................................‬‬
‫‪.....................................................................................................‬‬
‫‪.....................................................................................................‬‬

‫نوشتاری پیرامون دو نسل از‬
‫ادبیاتبلوکشرق‪1‬‬

‫چیسوا میواش‬

‫معتبـر ادبـی دیـده شـود‪ .‬نگارنـده معتقـد اسـت کـه‬ ‫در کشـور مـا بـه نوشـت ‌ههایی ادبیـات گفتـه م ‌یشـود‬ ‫علی محرزی‬
‫نهادهـای ادبـی کـه در اینجـا ذکرشـد ‌هاند آغازگـر‬ ‫کـه بـه فنـون ادبـی بسـتگی داشـته باشـد‪ .‬واژۀ‬
‫نگرشی دمکراتیک به ادبیا ‌تاند‪ .‬بر همین اساس‪،‬‬ ‫‪ literature‬در زبان انگلیسی‪ ،‬از قرن پانزدهم به این‬ ‫ﭘﺪر در تاﺑوتﻰ وﺳﻂ ﺣیاط ﺧواﺑیﺪه ﺑود‪...‬‬
‫دو جایـزۀ مهـم ادبـی را برگزید ‌هایـم کـه بیشـترین‬ ‫سـو‪ ،‬به این زبان وارد شـده و به آثار نوشـتاری چون‬ ‫ﭘﺪر ﺻﻨﺪلﻰ را دودﺳﺘﻰ ﮔرفﺘﻪ ﺑود‪...‬‬
‫جوایـز خـود را بـه نویسـندگان آزاد ‌یخـواه اهـدا‬ ‫شـعر‪ ،‬داسـتان و‪ ...‬اطالق م ‌یشـود کـه م ‌یتـوان‬
‫کرد ‌هانـد؛ سـپس به بیان وجه مشـترک هـر دو جایزه‬ ‫آ ‌نها را در زمرۀ آثار ارزشـمند ادبی به شـمار آورد؛ اما‬ ‫ﻋﮑﺲ ﮐﻨاری‪ ،‬دامادی ﭘﺪر را نﺸان مﻰداد‪...‬‬
‫آنچـه در ایـن مقالـه تعریـف م ‌یشـود بخـش کوچکی‬ ‫ﭘﺪر ﺧیلﻰها را ﮐﺸﺘﻪ ﺑود‪...‬‬
‫بـا دریاف ‌تکننـدگان آن پرداخت ‌هایـم‪.‬‬ ‫از ایـن کمیـت را دربرم ‌یگیـرد‪ .‬مـا در ایـن نوشـتار بـه‬
‫از سـال ‪ 1969‬جایـزۀ دوسـالانۀ نویشـتات در آمریـکا‬ ‫آن دسـته از آثـار ادبـی م ‌یپردازیـم کـه روایتـی از تأثیـر‬ ‫هر ﺑیسﺖوﭘﻨﺞ نﻔر را ﮐﻪ مﻰﮐﺸﺖ‪ ،‬ﯾﮏ مﺪال افﺘﺨار‬
‫فعالیـت خـود را آغـاز کـرد و نـام خـود را ب ‌هعنـوان‬ ‫جنـگ بـر مردمان کشـورهای بلوک شـرق ارائه کرده‬ ‫مﻰﮔرفﺖ‪.‬‬
‫اثوبلیـتنکرجدا‪.‬یـبزرنۀدبگیا ‌ننالایمللنـجیایدزرهتااکریثـرًاخمایهـاالاجرانت میتبوحـدندهد‬ ‫باشـند و نهـادی معتبـر ارزشـمند بـودن ایـن آثـار را‬
‫(و شـاید هـم هنـوز هـم هسـتند) کـه از کشـورهای‬ ‫هرتا مولر‬
‫درگیـر در جنـگ یـا تحـت سـلطۀ دیکتاتـوری بـه‬ ‫تأییـد کـرده باشـد‪.2‬‬
‫آمریـکا آمـده بودنـد‪ .‬خ ‌طمشـی کلـی ایـن جایـزه‬ ‫ایـن نوشـتار آثـار دو نسـل از ادبیـات بلـوک شـرق‬
‫و همچنیـن داوران ایـن دوسـالان ‌هها را دو نهـاد‬ ‫را در دو نـوع نگـرش بـه جنـگ بررسـی م ‌یکنـد کـه‬
‫دانشـگاه اوکلاهامـا و ادبیـات جهـان امـروز‪ 3‬تعییـن‬ ‫یکـی از آ ‌نهـا بـه خـود جنـگ م ‌یپـردازد و دیگـری به‬
‫م ‌یکننـد‪ .‬آثـار ادبـی‪ ،‬بـر ایـن اسـاس که تا چـه میزان‬ ‫تبعیـد حاصـل از جنـگ؛ امـا نقطـۀ مشـترک هـر دو‬
‫دارای ارز ‌شهـای ادبـی و انسـانی باشـند‪ ،‬بررسـی‬ ‫نسـل‪ ،‬اندیشـۀ آزاد ‌یخواهان ‌هشـان اسـت و همیـن‬
‫م ‌یشـوند و درنهایـت برنـده اعالم م ‌یشـود‪ .‬عمـوم‬ ‫ننـاگـمر ایِـش آن ا‌نفـهرـاادبـوههرمسـاانننـۀ ادادبنیـآا ‌نتهـامودرجـفهبرسشــدته اجسـوایـ ِزت‬

‫‪ .1‬ﺑلوك شرق ﺑﻪ مﺠﻤوﻋﻪای از هﻔﺖ ﮐﺸور ﻋﻀو ﭘیﻤان ورشو‪ -‬آلﺒانﻰ‪ ،‬آلﻤان شرﻗﻰ‪ ،‬ﺑلﻐارﺳﺘان‪ ،‬چﮑسلواﮐﻰ‪ ،‬رمانﻰ‪ ،‬روﺳیﻪ و لﻬسﺘان‪-‬‬
‫اﻃﻼق مﻰشود‪.‬‬

‫‪ .2‬ﯾﮑﻰ از ﻋلﺖهای انﺘﺨاب روﯾﮑرد نﻬادی ﺑرای ارزشﮔﺬاریها در اﯾﻦ مﻘالﻪ نیﺰ هﻤیﻦ نگاه مﻨﻘول اﺳﺖ؛ زﯾرا نوﯾسﻨﺪه مﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ اﯾﻦ‬
‫نگرش ﺑا هﻤﮥ ﺿﻌﻒها‪ ،‬ﺣسﻦهای ﺑسیاری دارد و نﺘیﺠﮥ آن اﯾﺠاد نگاه مسﺘﻘﻞ ﺑرای درك هﻨر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .3‬تﻨﻬا ﻋﻀو ﺛاﺑﺖ اﯾﻦ ﺟاﯾﺰه‪ ،‬مﺪﯾر نﻬاد ادﺑیات امروز اﺳﺖ‪.‬‬