Page 12 - ماهنامه شماره 23 برای فردا
P. 12
11
Aussprach der Herr und die letzte liebe
امری کهبرایهمگیخوباستودربارۀمرگش
Den nie genung
بسیاریچیزهام یتوان گفت،مرگی که
Hatťer von Güte zu sagen
بالاخرههمراهانشدیدندچقدرسرخوشانه
Der worte, damals, und zu erheitern, da
.Ers sahe das zürnen der welt
وپیروزمنددرمقابلآنقرار گرفت
Denn alles ist gut. Drauf starb er vieles
1 ware
محبوبیـت روزافـزون او نشـان داد کـه شـا گردانش بـه او
بیشازآننیازمندند کهتنهایش گذارند .کمااینکهیکی
ازآ نها ،کبوترارشدی،مقال هایدرمجلۀایرانفردابرای
اونوشـت کهدر آنسـعی کردتجربۀزیسـتۀ« 2فیلسـوف
کـف خیابـان »3را بازتاب دهد .رضا نسـاجی نیز مجموعه
جستاری به نام «تفکر در تنگنا» را در آستانۀ چاپ دارد4.
مـن در هیئـت تحریریـۀ مجلـۀ رفـاه اجتماعـی بـا
محمدامینقانع یرادآشـناییچندسـال هایداشـتم؛اما
سـابقۀآشـنای یامبامرادیبهبیشاز چهلسـالپیش
م یرسـید.پـساز گذرانـدنمقطـعدبسـتاندر مدرسـۀ
سـتارۀ صبـح کـه زیـر نظـر انجمـن ایـران و فرانسـه اداره
م یشـد(،)1344بـهدبیرسـتانسـعدیرفتـم( )1350که
در خیاباناسـتانداریقرار داشـت.همانزماناز طریق
محسنصفوی کهبعدازانقلابمعاوندانشگاهصنعتی
اصفهانشد،بهجلساتمدرسۀآقای گلبیدیمعرفی
برشـگـزدارممکـ یهشـصبد .احیـهـان اینججممـعـنهکزایـمرا ًنلظـسریاعلسـ یایکوبـتـراپـرحـوردیش
ابوسـدریامریـعالانقدهرمنـسدهـبـاوید ودبمیرعمســتوال ًانکبـتاهریباهـضایـای رتوو فیشزهیــایک خواندیم .سـال سـوم دبیرسـتان ،مرحوم پرورش ما را به مخفیبودوبعداز کنار هگیریپرورشازانجمنحجتیه،
جبر شـهریاری ،رو شهای فیزیک بازرگان و رو شهای مشـشـدیه ًدادتبـرکدا.ندرداراده.اموشکـهمودن،یمسـحستـشـنبداهگبـفوتدنوحچـقویقنتبـایممران اعسمضـا تویانسوجمـیمنببارعـزهدباازانحقکاولمبتدرشاجههـناشتاهکامیل ًگارمفتخهتبلفود.ی
مثلثـات فیروزنیـا را کـه کتا بهـای قطـوری هـم بودنـد بیـشاز بقیـهارتبـاطداشـت،موضـوعرابـامـندر میـان بـهفعالی تهـایخـودادامـهدادنـد.مصطفـیموهبـت،
زیـر بغـل داشـت .در سـال آخـر دبیرسـتان هـم کتـاب گذاشتهبود.دراینزمان کلا سهایدبیرستانسعدیاز حسـین شهشـهانی ،احمـد زمانـی ،حسـین سـحری،
فیزیـک رادمنـش را مطالعـه م یکـرد 5.بـه یـاد دارم کـه سالچهارممتوسطهبهدبیرستانادبانتقالیافتهبود محمد فحیرسوـزهنوکلجبلااسل ایف،شمارحازسآـنن تججمالوزه بوی ،دنعلد ویببعرکتدًایهنم،
بـرای سـردرآوردن از کتـاب هـگل اسـتیس ،نخسـت ومـادان شآمـوزدبیرسـتانادببودیـم کـهآنزماننیزدر افرادی
منطـق را از کتـاب خوانسـاری خوانـد .محسـن زبـان خیابانهش تبهشت(درهمینمکانفعلی)بود.رابطۀ از قبیـل سـعید مدنـی ،احمـد شـیرزاد و مجیـد مـؤذن
آلمانـی م یخوانـد و تصمیـم داشـت در آلمـان شـرقی مـن و محسـن بـا وجـود داشـتن دو ایدئولـوژی مختلـف صفایـی بـه آن جمـع افـزوده شـدند.
فلسـفه بخوانـد؛ زیرا تنها جایی بـود که مارکس مبنای ادامه یافت .او از من خواسته بود این راز را مکشوف نکنم در ایـنمقالـه،ابتـداقصـددارماز یکـیاز اعضـایانجمـن
آمـوزش فلسـفه بـود .جالـب اینکـه خـود مارکـس بـا ومنبهخواستاویک یدوسالموضوعرااز همهپنهان بـهنـاممحسـنتجـاوزیسـخنبگویـمتـاب هواسـطۀاوبه
کـردم؛امـاسـعیم یکـردماورابا گف توگووبح ثهایی که محمدعلـیمـرادیبپردازم.محسـنتجاوزیتنهـافرزند
فلسـفه مخالـف بـود. بسـیاریاوقـاتچالشـیم یشـدبـهراهدیـنبازگردانم.با یـک شـیرین یفروش و بسـیار بااسـتعداد بـود .او دوسـت
بـاری ،مـن در دانشـگاه اصفهـان رشـتۀ ریاضـی قبـول وجـودایـن،مطالعـۀمتـونفرانسـویراادامـهم یدادیـم. نزدیـک محمدعلـی مـرادی بـه شـمار م یآمـد و آشـنایی
شـدم و رابطـۀ مـن بـا آ نهـا بـه دلیـل تأ کیـد بـر مذهبـی مـن همیشـه (حتـی تـا امـروز) آلبرکامـو را بـه سـارتر ترجیـح مـنبـامـرادیازطریقاوبود .تجاوزیدرانجمنمرحوم
مـ یدادم ،عقایـد او ب هخصـوص مخالفتـش بـا مجـازات پـرورش حضـور داشـت .شـاید همـان زما نهـا بـود کـه
مانـدن ب هتدریـج سـرد و بعـد قطـع شـد. اعـداموانتقـاداز اعـداملوئـیشـانزدهمبـرایمـنبسـیار ب هتدریـج تحـتتأثیـرفضابه کمونیسـم گرایشیافـت.از
تجـاوزی دو سـالی بـود ارتبـاط خـود بـا مرحـوم پـرورش کاجاملل ًاابزابوسدت.المیحنسحـمنایساترتمررایکبریدشـواتزرایدوننسظرتددرامشقابت.ل کساارمترو همـانسـالاولدبیرسـتان،بـااو کـهاطلاعیافتهبودمن
را قطـع کـرده بـود و مـن مارکسسـیت شـدن تجـاوزی وحتیدوستصمیمیخودمرلوپونتیقرارم یگرفت.ما کزباـاما ًنلآفراننراسـفروامـیوم یشدکاـنـردمه(االمب)ت،ـهجالکنســاوتنیببعرـادایزخچواهنـلدسنـآاثارل
را ب هتدریـج بـه برخـی از بچ ههـای انجمـن پـرورش، ودبرآعـن ًداسکا ملکـهامبـ«هسقخووانـط»دون«آثـطااربعروخـن»ایزازکاشـماوعرارامن یفراخنوانسـدویمی ادبـی فرانسـه ب هخصـوص «گوشـ هگیران آلتونـا» (سـارتر)،
ب هخصـوص احمـد زمانـی ،محسـن صفـوی و مصطفی ب هخصوصبودلر،رمبووس نژو نپرسنیز گرایشیافتیم. «بیگانـه»(کامـو)و«وضعیـتبشـری»(مالـرو) گذاشـتیم.
موهبـت گفتـه بـودم .پـرورش هنگامـی کـه فهمیـد درهمانزما نهابود کهمحسندوستخودمحمدعلی بیشتراینآثارترجمهنشدهبودند؛بنابراینآ نهاراازمتن
محسـن مارکسیسـت شـده اسـت ب ینهایـت ناراحـت مـرادیرابـهمـنمعرفـی کـرد.مندر کلاسCدبیرسـتان اصلـیوبـادشـواریم یخواندیـم.هـردو گرایـشمذهبی
شـد .بـا توجـه به تغییـر ایدئولـوژی سـازمان مجاهدین ادب بـودم ،محسـن در کلاس Aو مـرادی در کلاس.D داشـتیمویک یدوسـالبعد،آثار بازرگانوشـریعتیراهم
خلق گمان م یکرد قضیه مربوط به آن است .هنگامی
کـه فهمیـد موضـوع مربـوط بـه حـزب تـوده اسـت ، روزمرۀآناندرتعاملاست. 1 .1محتوای کلیشعرباترجمۀفارسیهماهنگاست؛اماتطابقبیتبه
بیشـتر ناراحـت شـد .پـرورش آن موقـع در دبیرسـتان 4 .4برایتصحیحخطای گرافیستمجلۀایرانفردالازماستخاطرنشان بیتوجودندارد.
حکیـم سـنایی (خیابان اسـتانداری) تدریـس م یکرد و کنممؤلف کتاب«محیط كسبو كار(نظری ههاشاخ صهاوتكنی كها)» که
زین تبخشمقالۀارشدیاست،محمدعلیمرادی،دانشیاراقتصاددانشگاه 2 .2دیلتایازواژۀآلمانیErlebinsبرایاینمفهوماستفاده کردهاست.
تهراناستوایناشتباهازتشابهاسمیپدیدآمدهاست.او(کهعمرشدرازباد) 3 .3مرادیاینتعبیررابهمعنایفیلسوفیبه کارم یبرد کهبامردموزندگی
بافیلسوفدرگذشتۀاصفهانیماتفاوتدارد.
5 .5دونفرمؤلفاناین کتا بها،یعنیشهریاریورادمنش،ازسرانحزب
تودهبودند.مرادینیزازهمانزمانتود هایبود.
