Page 15 - ماهنامه شماره 23 برای فردا

‫شمار ٔهبیستوسوم‪14‬‬
‫آذر مـاه ‪1397‬‬

‫آیـا جملـۀ یادشـده گذشـته از هـر مـرام و رویکـردی‪،‬‬ ‫انسانعقیدتی‬
‫روشنفکرانهبهنظرنم ‌یرسد؟اینکهبهزناناجازۀرهبری‬ ‫درمواجههبامتن‬
‫ایجانماعمهکاداندوهجشـووددن(دادرردح)ا‪،‬لپیی کشـهرفدرتجمامحعسۀوکنبونن ِمیم‌یاشهوندو؟ز‬
‫حالا گربدانیماینجملهازاحکامفرقۀسیاسی کلامی‬ ‫پبمهمسشکـاراحنیاتطسمایل ًتاکبازگهنزوبیقادنلظعاشلـهدًریا(نهااع)دسـنرقستلمتاشـ‌یتسدواهنتا‪،‬داسبـملایااتق‪.‬شیفنکًراادحلدبیکاگمشرتد؛یی‬ ‫«زن هماننـد کـژدم اسـت‪( ،‬بـا‬
‫خوارجاستچطور؟فرق ‌هایقشری کهمعتقدبودسورۀ‬ ‫درآننهفته کهبرماپوشـیدهاسـت‪.‬فرددیگریم ‌یتواند‬ ‫ایـنتفـاوت) کـه گزیدنششـیرین‬
‫یوسـفاز جعلیاتقراناسـت‪،‬زیراداسـتانیعاشـقانهرا‬ ‫بگویـددرسـتاسـت؛زیـرااشـارهبـهسرشـتمتضـادزنانـه‬ ‫اسـت‪1».‬‬
‫ردورایاینتجـمان‌ییکـنزعد‪.‬ینـ ًاهمـانحال ‌تهـارخم ‌یدهـد‪.‬ممکـن‬ ‫دارد؛ پـس سـخن علـی(ع) اسـت و بالاخـره فـردی ممکـن‬ ‫بـا شـنیدن جملـۀ بـالا چـه‬
‫اسـت کسـی بگویـد کلام درسـتی اسـت؛ پـس نم ‌یتوانـد‬ ‫اسـتبگویدتشـخیصدرستییانادرسـتیاینسخندر‬ ‫احساسی داریم و بی آنکه بدانیم‬
‫ابزگزبوـیـادنظخـاوهاـررًاجکبلارآممـددرهسبـاتشـیاد‪.‬سـکتسـ؛امیـادبیایگــردمبـمهکـموقن اعیسـتـتی‬ ‫قدرتمانیست‪،‬همچنانکهتشخیصاعتباراینروایت؛‬ ‫راو ِی آن کیسـت‪ ،‬چه تفسـیری از‬
‫نگریست کهاین کلامدر آننقلشدهونیاتی کهراویان‬ ‫امابهراسـتیا گرسـخنعلی(ع)باشـد‪،‬همی ‌نکهاززباناو‬ ‫آن خواهیـم داشـت؟‬ ‫جعفرمذهبی‬
‫آندارند‪.‬شـایدفرددیگریبگوید کلامنادرسـتیاسـت؛‬
‫یچقـیونـ ًانزمنـناسـنبوـهبهبـیهچخـوواجرهجشاایسـسـتتوۀبرالهابرخـریهنمیمسـکـتنندا؛پسـتس‬ ‫گفتهشـده‪،‬پسدرسـتاست‪.‬‬ ‫حـال ا گـر بدانیـم ایـن جملـه در‬ ‫دکترای فلسفه‬
‫کصسلـایحبیـگویتمداتنیشـسـخیت‪،‬صهشمایچنسـات ‌نگک ِهیتزنـشاـنخبیـراصیارعهتببــرار اییدرن‬ ‫ا کنـون بـه ایـن جملـه بیندیشـیم‪« :‬زن نیـز ماننـد مـرد‬
‫روایت؛اماهمی ‌نکهخوارجاینسـخنرام ‌یگویند‪،‬پس‬ ‫نهجالبلاغـهآمدهاسـتچطـور؟‬
‫م ‌یتوانـد عهـد ‌هدار خلافـت شـود‪2».‬‬ ‫ممکناست کسیبگویداین کلامینادرستاست‪،‬پس‬
‫معلـومم ‌یشـود کـهسـخننادرسـتیاسـت‪.‬‬ ‫نم ‌یتواندازعلی(ع)نقلشـدهباشـد‪.‬فردیدیگرممکن‬
‫تافماسـکیدرا ‌مییمعکتازبترافاسـسـیترویاچدراشـ؟ادسهادرسـ ًاهمریاباکاچزهایمعنیادروهمایورید‬ ‫اسـتبگویداین کلامف ‌ینفسـهنادرسـتاست‪،‬امابسته‬
‫متـنپیـشرویخویـشراتفسـیرم ‌یکنیـم؟متـنیعنی‬
‫هـر آنچـه پیـش روی ماسـت؛ هـر پدیـد ‌های کـه نیازمنـد‬
‫مشـارک ِتمـابـرایفهمیـدهشـدناسـت‪:‬نوشـتار‪ ،‬گفتار‪،‬‬

‫انسـان یا تمامیـت زندگی‪.‬‬
‫شایدبسیاریچونمندرزندگیروزمرۀخویشباافرادی‬
‫روب ‌هروشـدهباشـند کهمصرانهم ‌یکوشـندبههرقیمتی‬
‫کهشدهازنظامعقیدتیخوددفاع کنندوآنراتفسیری‬
‫دقیقومنطبقباواقعی ‌تهایمتنیبشمارند کهدربرابر‬
‫آ ‌نهاوجوددارد‪.‬م ‌یتوانیمچنینافرادیراانسـا ‌نهای‬
‫عخقوییدتشیربفنتاارمییمن‪.‬اامنوسسا ‌نیهداارنیدعوقآیندرتایچبنااالنگبواهماتینبذیهرنو ِین‬
‫ازخویشمنطبقم ‌یدانند کهتغییرواقعی ‌تهایبیرونی‬
‫ب ‌هعنوانشواهدیناقضهیچتأثیریبرحمایتآ ‌نهااز‬
‫االلگگـووییذخهونیـ ِیپشذعیلرافوته‌هبرشتفدهسنـیداررخد‪.‬یآر ‌ه‌نهسـاربانراۀویاتقوعیجی ِ‌تهبهاهتیر‬
‫بیرونیم ‌یکوشندتاجایی کهممکناستالگویذهنی‬
‫خویـشرااز ارتبـاطبـاواقعی ‌تهـایبیرونـیمصـوننـگاه‬
‫دارندو گاهیحتیارتباطآنرابابیرون کاملاقطع کنند‪.‬‬
‫ایـن افـراد گویـا نخسـت تصمیـم م ‌یگیرنـد از عقیـد ‌های‬
‫دفـاع کننـدوسـپسب ‌هصـورت گزینشـیباورهـاوشـواه ِد‬
‫بدییرگونر ِگیلگچونیا گنومن‌یرکاندنردح‪.‬مداقییق ًتاازهایمادنۀندخومرددونفی کیاهیندخ‌ههسایت‬
‫زنـیراازمیـاندیگـرزنـانانتخـابم ‌یکندوپـسازآن‪،‬به‬
‫ویبرچسـبنامـوسم ‌یزنـد؛سـپسزمیـنوزمـانرابـه‬
‫هـممـ ‌یدوزدتـاشـواهدیبـرایاثبـاتقداسـتنامـوس‬
‫خویش و برتری آن بر زنان دیگر بیابد‪ .‬همچنین همواره‬
‫م ‌یکوشـد او را در اندرونـی خویـش نـگاه دارد تـا مبـادا آن‬
‫بقـادبایـسـروتنخخیالدـشـی ‌هکـداهربـراشـویدو‪ .‬انیسـسـاا ‌نخهتا‌ه ایسـعقیت‪،‬دتـدر ایرتبـصارفـ ًطا‬
‫انسـا ‌نهایدینینیسـتندوایناشـتباهبزرگیاسـت که‬
‫آ ‌نهارامعادلهمفرض کنیم‪.‬دینشایدفقطعرص ‌های‬
‫بما ‌شیددهکنهدا‪.‬یا ‌نساهاسـ ًاسارصشطلتاخحاونیسـاشرانعدرقآیندتبی‌یبپیردش‌هتتررانزآنشاکنه‬

‫‪1 .1‬نهجالبلاغه(‪،)1395‬ترجمۀمصطفیزمانی‪،‬قم‪:‬نبوی‪،‬چاپششم‪.‬سخنان کوتاه‪،‬سخنشمارۀ‪،59‬ص‪.869‬‬
‫‪2 .2‬حلبی‪،‬عل ‌یاصغر(‪،)1376‬تاریخعلم کلامدرایرانوجهاناسلام‪.‬تهران‪:‬اساطیر‪.‬چاپدوم‪.‬ص‪.103‬‬