Page 94 - หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
P. 94
94
ในที่ดินของบุคคลอื่นและไม่ปรากฏว่าผู้ซื้อมีสิทธิใช้ทางดังกล่าวโดยชอบด้วยกฎหมาย ที่ดินที่ซื้อมาอยู่
ในที่ล้อมจึงมีสิทธิผ่านที่ดินแปลงเดิมของผู้ขายที่แบ่งแยกหรือแบ่งโอนออกไปสู่ทางสาธารณะได้ตาม
มาตรา 1350 และเมื่อเป็นทางจำเป็นโดยผลของกฎหมายดังกล่าว ผู้ซื้อจึงไม่จำต้องไปจดทะเบียน
และมีสิทธิผ่านที่ดินแปลงเดิมของผู้ขายที่แบ่งแยกหรือแบ่งโอนออกไปสู่ทางสาธารณะได้ตามมาตรา
1350 การที่ผู้ซื้อตกลงด้วยวาจากับผู้ขายยกเลิกสัญญาที่ผู้ขายยินยอมให้ผู้ซื้อใช้ทางผ่าน เป็นการตก
ลงยกเลิกข้อจำกัดสิทธิแห่งเจ้าของอสังหาริมทรัพย์โดยไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อ
ี
พนักงานเจ้าหน้าที่ตามมาตรา 1338 วรรคสอง จึงไม่มผลผูกพันระหว่างผู้ซื้อกับผู้ขาย สิทธิของผู้ซื้อที่
จะใช้ทางจำเป็นผ่านที่ดินของผู้ขายเกิดขึ้นโดยผลของกฎหมาย คือมีสิทธิเดินผ่านในที่ดินของผู้ขายได้
้
ตลอดเวลา เมื่อใดผู้ขายปิดทางเดินจนผู้ซื้อไม่มีทางออกสู่ทางสาธารณะได้ ผู้ซื้อจะฟองบังคับให้
เปิดทางได้ ไม่มีอายุความ
ื่
กรณีที่ข้อจำกัดนั้นกำหนดไว้เพอสาธารณะประโยชน์ จะตกลงกันเพอถอนหรือแก้ให้
ื่
หย่อนลงมิได้เลย เช่น กรณีน้ำไหลจากที่ดินของนายศิลาผ่านที่ดินนายวายุ อาจมีการตกลงและแก้ไข
ให้หย่อนลงโดยการทำเป็นหนังสือและจดทะเบียน แต่ถ้าที่ดินของนายศิลาอยู่ริมทางน้ำสาธารณะจะ
ชักน้ำไว้เกินกว่าที่จำเป็น จนทำให้ที่ดินของนายวายุที่อยู่ตามทางน้ำนั้นได้รับความเสียหายทำให้น้ำไม่
ื่
พอใช้และที่ดินอนๆ ที่อยู่ริมน้ำนั้นด้วย เช่นนี้นายศิลาจะไปทำนิติกรรมกับนายวายุหรือคนอนๆ ที่อยู่
ื่
ติดต่อไปเพื่อถอนการกำจัดสิทธิตามกฎหมายไม่ได้
2. น้ำไหลตามธรรมดา
ถ้าน้ำไหลผ่านที่ดินของบุคคลจากที่ดินสูงมาในที่ดินต่ำกว่า เจ้าของที่ดินต่ำกว่าจำต้อง
ยอมรับน้ำนั้น กรณีนี้เกิดขึ้นในปีที่มีน้ำมาก เจ้าของที่นาแปลงต่ำย่อมไม่ต้องการน้ำเข้ามาในที่นา
ตนเอง กฎหมายจึงต้องจำกัดสิทธิเจ้าที่ดินแปลงต่ำตามมาตรา 1339 วรรคแรก แต่ถ้าน้ำไหลตาม
ธรรมดามายังที่ดินต่ำและจำเป็นแกที่ดินแปลงสูงเช่นนี้ที่ดินแปลงสูงจะกันน้ำไว้เกินจำเป็นไม่ได้ กรณี
่
นี้จะเกิดขึ้นในปีที่มีน้ำน้อย เจ้าของที่นาแปลงสูงย่อมต้องการน้ำมาใช้ประโยชน์ในที่นาตนเอง
ู
กฎหมายจึงต้องจำกัดสิทธิเจ้าที่ดินแปลงสูงตามมาตรา 1339 วรรคสอง (ประมล สุวรรณศร. 2525 :
222) คำว่า “น้ำ” ตามความในมาตรานี้หมายถึงน้ำตามธรรมชาติเท่านั้นที่เจ้าของที่ดินแปลงต่ำต้อง
ยอมรับ ไม่ใช่น้ำใช้แล้วหรือน้ำโสโครก และตรงกันข้ามกับน้ำตามมาตรา 1355 ซึ่งเป็นกรณีเจ้าของ
ที่ดินที่อยู่ริมน้ำที่ไม่มีสิทธิชักน้ำไว้เกินจำเป็น
